بَختَک
بَختَک حالت اختناق و سنگینی است که گاهی در خواب به انسان دست می‌دهد، رؤیای وحشتناک توأم با احساس خفقان و سنگینی بدن که انسان را از خواب می‌پراند. خفتوک، خفتک، خفتو، برفنجک، درفنجک و فرنجک و فدرنجک و برغفج و برخفج و خفج و فرهانج و کرنجو ، سکاچه و تپتپو هم گفته شده، به عربی کابوس می‌گویند. عوام احساس سنگینی را که گاه اوقات به شخصی که خوابیده دست می‌دهد به وسیله آن توجیه می‌کنند. پدیده پزشکی فلج خواب در واقع همان بختک است.

افسانه‌ها و باور عامیانه
بَختَک در افسانه‌ها و باور عامیانه ایرانی نام موجودی تخیلی است که شبها قصد خفه کردن افراد در خواب را دارد. برخی منابع نیز بختک را با کابوس هم‌ معنی دانسته‌اند. البته بختک با کابوس هم معنا نیست، بختک موجودی نامریی است که شب هنگام بر بدن انسان چیره می‌شود و تمام بدن را در اختیار گرفته و قفل می‌کند، درین حالت انسان فقط نظاره گر ناتوانی خود است. ترسی بدون دلیل وجود انسان را در بر می‌گیرد و انسان توان کوچک‌ترین واکنشی نسبت به این ترس ندارد. در برخی باورهای قدیمی معتقدند که بختک روی سینه افراد می‌نشیند و تمام وجود انها را فلج می‌کند. شاید ترس انسان گرفتار این موجود نیز بدلیل این است که حضور آنرا بر روی خود احساس می‌کند ولی نمی‌تواند انرا ببیند. برخی دیگر بر این باورند که بختک در درون انسان رخنه می‌کند و بدن را در اختیار می‌گیرد. اصطلاح «بختک روی زندگیش افتاده» نیز ازین جا وارد ادبیات فارسی شده‌است.

بختک یا فرنجک، به عقیده عوام، کنیز اسکندر بود. هنگامی که کلاغ به مشک محتوی آب حیات که اسکندر با خود از ظلمات آورده بود منقار زد و آن را درید و آب حیات بر زمین ریخت، این کنیز بی درنگ مشتی از آن آب را برداشته نوشید و اسکندر که سخت خشمگین شده بود به ضرب شمشیر بینی او را بینداخت، و فرنجک از گِل، و به قولی از خمیر، بینی ای برای خود ساخت. فرنجک که به سبب نوشیدن آن آب عمر جاودانه یافته‌است چون کسی را به پشت خفته ببیند بر سینه او می‌جهد. اگر در آن حال خفته بیدار شده چنگ در بینی او اندازد فرنجک از بیم آن که بینیش کنده شود گنجی از گنجهای اسکندر را که می‌شناسد رشوه خواهد داد تا دست از بینیش بردارد. بختک که به سبب همین افسانه بینی گلی، دماغ گلی و خمیری نیز خوانده می‌شود به عقیده عوام در تاریکی و بخصوص زیر درخت‌ها و در جنگل‌ها و باغ‌ها می‌گردد. ظاهرأ این اعتقاد از ناآگاهی عوام به گاز کربنیکی که شب‌ها از گیاهان متصاعد می‌شود و کسی را که در جنگل یا در زیر درخت خفته باشد به خفقان می‌افکند ناشی شده‌است.برخی افراد معتقدند، در صورتی که بتوان گلو یا دماغ بختک را گرفت، می‌توان هر آرزویی کرد تا بختک آن را برآورده کند.

سازوکار علمی ایجاد پدیده
در طی خواب در مرحلهٔ حرکات سریع چشم (REM)، یعنی مرحله‌ای که فرد خواب (رویا) می‌بیند، مغز انتقال پیام‌های عصبی به سوی عضلات اسکلتی (به استثنای عضله دیافراگم و عضلات چشم) را متوقف می‌سازد، تا انسان رویاهای خود را برون ریزی نکند (یعنی مثلا وقتی در خواب می‌بیند می‌دوید، از رختخواب بلند نشوید و شروع به دویدن نکنید).

هنگامی که شما قصد دارید از خواب بیدار شوید، مغز مجدداً کنترل عضلات را به دست می‌گیرد. اما گاهی اوقات، قبل از اینکه مغز کنترل عضلات اسکلتی را به دست گیرد و عضلات از حالت فلج بودن خارج گردند، انسان هوشیاری خود را باز می‌یابید که نتیجهٔ آن احساس ترس آور فلج بودن بدن خواهد بود.

نقطهٔ مقابل این عارضه زمانی است که برخی افراد هنگام دیدن رویا، دست‌ها و پاهای خود را تکان می‌دهند و یا در موارد شدید تر دچار خوابگردی (راه رفتن در حین خواب) می‌شوند.

راه حل
یکی از راه حل های فرار از این حالت، این است که اولا متوجه باشیم که چیزی جز تأخیر مغز جهت کنترل اعضا نیست. سپس باید به سیستم عصبی بفهمانیم که می خواهیم کنترل را در اختیار بگیریم. برای این کار کافیست که اراده کنید که نوک انگشتان پا را تکان دهید و این را امتحان کنید.

امتیاز دهید: post

تاریخ بروزرسانی: چهارشنبه ۴ مهر ۱۳۹۷ ۳:۰۴ ب.ظ

نمایش نظرات

  • سلام.
    این مطالب شما من را از این رو به آن رو کرد چون من در ایران که در شب ها که خواب بودم همیشه راه می رفتم ولی از وقتی به فیلیپین آمده ام اصلا راه نمی روم در خواب.

  • من از 21/6/1368 با ورود زن بابا (که اهل جادو وجنبل است )به زندگیم دچاربختک شده ام ودر این چند سال خیلی اذیت میکند.اگر بخواهد طلسم کند از این طریق اقدام میکندوزندگیم را فلج کرده است همسرم از من بخاطر اینکه زیاد دنبال دعا میروم طلاق گرفته است دیگر نمیدانم چگونه با این مسئله مقابله کنم یکی از دعانویسها گفته بود که شبها با وضوبخوابم وقبل از خواب آیه الکرسی وچهار قل را بخوانم. ولی متاسفانه مجددادچار آن شده ام اگر راه حلی میدانید پیشنهاد دهید ومرا ازاین بدبختی نجات دهید

    • فرشید عزیز پیشنهاد ما به شما مراجعه به یک روانشناس است.
      او با تخصص خود می تواند عواملی که ذهن شما را در طول این سالیان درگیر خود کرده و باعث این خستگی روحی شده است را پیدا کند و یاری تان دهد تا رفعش کنید.

    • سلام منم زیاد این حالت برام پیش می امد ولی متوجه شدم وقتی سرمو سمت قبله میزارم میخوابم از این حالت خبری نیست پیشنهاد میکنم شما هم امتحان کنید

    • به خودت بقبولان که اشرف مخلوقاتی وخداوند تورا سرتر از هر موجوداتی آفریده است " اگر ایمان کاملا قلبی داشته باشی و این را بدانی که جنها و جادوها و دعاها برتو چیره نیستند انگاه در وجودت ایمان خالص باشد که اشرف مخلوقاتی و خداوند یاور و پشتیبانت است هیچ انرژی منفی بر تو تاثییر نخواهد داشت " مطلقا "

  • با سلام
    یکی از دلایل اصلی وقوع بختک یا همان فلج خواب ، طاق باز خوابیدن (رو به بالا خوابیدن ) است.
    باور کنید با رعایت همین یک نکته می توان جلویش را گرفت.
    در موارد حاد و پیشرفته حتما" باید به متخصص اعصاب و روان مراجعه نمود.

  • کسانی که زندگانیی دنیوی دارند دچار بختک نمیشوند چون به قول معروف " الردی " خود را به به شیطان فروخته اند " ولی کسانی که هنوز نام خدا را بر قلب دارند و در وجودشان انرژی مثبت و رفتارهای خوب هست " دچار آن میشوند و نام گذاشتن بر این پدیده چه علمی چه .. اشتباه هست زیرا تجربه نشان داده که در این حالت " البته با اذن الله " چن ها با ترساندن شما راه غلبه بر شما را میخواهند پیدا کنند " یا ایمانتان را بالاتر میبرید و خواهید فهمید اشرف مخلوقید یا به آنها تعلق خواهید گرفت و این تنها راه خلاص شماست

  • سلام خدمت دوستان من بیش از 200 بار این اتفاق برام افتاده تقریبا از 12سالگی شروع شد اوایل خیلی می ترسیدم تا الان که 25 سالمه
    در اون موقع تلاش نکنید باهاش کنار اومدم وتقریبا میتونم بگم با هم دوست شدیم وحرف میزنیم به هیچ عنوان جای ترس نداره چون هیچ کار ازش برنمیاد بنظر من انسان هر چه که به خدا نزیکتر بشه ترسش کمتر میشه

  • ببین این بیماری یه واقعیته که ربطی به تلقین نداره چون از بچه گی باهام بوده وهست
    پس ربطی به توهم و فکر و خیال نداره بعدشم 30 درصد مردم دنیا بهش مبتلا هستن
    خب اونا که مسلمون نیستن چطور مبارزه کنن
    در ضمن علم هم هنوز راه درست براش پیدا نکرده
    منکه خودم اگه دستم بهش برسه تیکه تیکش میکنم حالا هرچی میخواد باشه
    ولی ایت الکرسی قبل از خواب تا 90 درصد اثر میکنه البته با صدای بلند و به شرطی که با دقت و فهمیدن معنیش باشه نه باری به هر جهت ولی خداوکیلی اگه کسی راه حله دقیق داره بگه و الکی پاس نده بورو دکتر یا قران بذار زیر سرتو از این قبیل
    راه دقیق ارایه بدین لطفا

    • این یک واقعیت است که موجوداتی ماورای این دنیا هستن واین نوع موجود انرژی خواراست وبعد ازاینکه الکتریسته بدن شما راتخلیه کند میرود وعلت ترس نیز چون دران لحظه مارا به دنیای خودشان می برند خوفناک است ٓاگر تمایل داشتید راه مبارزه باان وجود دارد وبسیار هیجان انگیزاست

  • همین امروز صبح....
    ب زور دستمو کشید ب سمت بالا روم نشست :-\
    بعدش میخواستم درو باز کنم نتونستم بعدش دهن منو کشید یعنی دهنم خود ب خود کج شد بعدش منم گفتم بسم الله الرحمن الرحیم همش اینو میگفتم بعدش میگفتم تو هیچ کاری نمیتونی بکنی لعنتی بعدش ولم کرد :'(

  • منم بارها وبارها اين اتفاق برام افتاده،بيشتر اوقات وقتي صبح همسرم ميره سرکار و من تنها هستم،حتي صداي پاهاشو وقتي راه ميره ميشنوم ولي نميتونم تکون بخورم حس خيلي بدي ه

Share