مزایا و معایب فروشگاه های اینترنتی

حدود ۲۱ سال از زمانی که اینترنت به صورت عمومی در ایران به کار گرفته شد، می گذرد. در این مدتی که پای اینترنت به کشورمان باز شده روز به روز مردم به امکانات این شبکه مجازی بیشتر پی برده و از آن برای آسان تر شدن زندگی خود بهره می گیرند و برخلاف دهه ۷۰ که خیلی ها تنها به خاطر چت کردن در کلاس های آموزشی آشنایی با اینترنت و کامپیوتر ثبت نام می کردند و یکی از اجناس پر فروش کیوسک های روزنامه فروشی در آن دوران کتاب های آموزشی چت یاهو مسنجر بود، این روزها دیگر خیلی ها به دنیای مجازی به چشم فرصتی برای کارآفرینی و کسب درآمد نگاه می کنند، شاید یکی از دلایلی که این روزها تعداد فروشگاه های اینترنتی در حال افزایش است، همین ماجرا باشد.

در این گزارش قصد داریم مشکلات مردم و صاحبان این فروشگاه های مجازی را بررسی کرده و از پیشینه، مزایا، معایب فروشگاه های اینترنتی و نکاتی که خریداران این فروشگاه های مجازی باید در نظر بگیرند تا کلاه سرشان نرود، بنویسیم.

اواخر سال ۱۳۷۰ بود که ایران به وسیله اولین خط ویژه اینترنتی به دانشگاه وین وصل شد و در منطقه به عنوان دومین کشوری که با شبکه جهانی اینترنت در ارتباط است، شناخته شد، اما چند سال طول کشید تا قابلیت های دنیای مجازی برای مردم جا افتاد.

حمید محمودزاده، کارشناس ارشد نرم افزار و مدیرعامل شرکت آرمیتیس درباره پیشینه فروشگاه های اینترنتی در کشورمان می گوید: «اوایل سال۸۰ بود که خرید و فروش اینترنتی در ایران شروع شد، اما آن زمان مانند این روزها جدی نبود، چرا که بسترهای لازم برای این کار مناسب نبود.»

به گفته این کارشناس، در سال ۸۵ بانک ها برای تجارت الکترونیک اولین قدم های خود را برداشتند. او ادامه می دهد: «هرچند که این روزها آمارها بیانگر این است که از هر صد ایرانی حدود ۲۲ نفر از اینترنت استفاده می کنند، اما این آمار در سال ۸۵، هفت نفر و در سال ۸۲ یک یا دو نفر بود. برای همین هر روز به تعداد افرادی که از اینترنت استفاده می کنند اضافه شده و افراد بیشتری با داد و ستد از طریق دنیای مجازی آشنا می شوند». بهتر است بدانید که آمار استفاده از اینترنت در کشورهای آمریکایی و اروپایی به ۸۸نفر از هر صدنفر می رسد.

● مزایا و معایب
یکی از دلایلی که باعث شده مردم برای خرید دنبال فروشگاه های مجازی بروند، این است که در زمان و وقت خود صرفه جویی کرده و می توانند بدون این که ساعت ها در ترافیک وقت خود را سپری کنند، کالای مورد نیاز خود را تهیه کرده و از آن استفاده کنند. محمود زاده اضافه می کند: «علاوه براین در فروشگاه های اینترنتی قیمت ها مشخص است و نیازی به چانه زدن نیست. از آن گذشته دیگر خطر جا به جایی پول هم وجود ندارد و فرسوده شدن اسکناس هم به اقتصاد کشور ضرر نمی زند.»

در کنار این مزایا باید به معایب خرید از فروشگاه های اینترنتی هم اشاره کرد. دستبرد زدن هکرها به حساب بانکی مشتری ها یا بی کیفیت بودن جنسی را که به دست مشتری می رسد می توان از این معایب دانست. مدیرعامل شرکت آرمیتیس می گوید: «بحث تاخیر در تحویل گرفتن کالا، نحوه ارسال کالا و صحت و سلامت و اصل بودن کالا از مشکلاتی است که ذهن خریداران فروشگاه های اینترنتی را به خود مشغول می کند. هرچند که بخش عمده ای از این معایب به خاطر مناسب نبودن زیرساخت هاست، اما با کمی دقت و توجه می توان خرید خوب و ایمنی انجام داد.»

برای نمونه آقای کارشناس به این نکته اشاره می کند که هنگام خرید بهتر است از کامپیوتر شخصی خود استفاده کرده و درمحل کار یا کافی نت ها برای خرید اینترنتی اقدام نکرد. علاوه براین موارد بهتر است زمانی که به درگاه پرداخت الکترونیک وارد می شوید، حواستان به آدرس صفحه باشد، چرا که ممکن است هکر ها صفحه را شبیه سازی کرده باشند. او ادامه می دهد: «هکر ها برای این که رمز کارت شما را به دست بیاورند، صفحه بانک را شبیه سازی می کنند، اما آنها نمی توانند آدرس را تغییر بدهند، برای همین با یک بررسی ساده هنگام وارد کردن رمز و پرداخت پول می توانید از درست بودن آدرس مطمئن شده و هکرها را ناکام بگذارید، علاوه بر این همان طور که شما در سطح شهر ترجیح می دهید از دستفروش ها خرید نکنید برای تجربه کردن خرید خوب اینترنتی هم باید سراغ فروشگاه های شناخته شده و خوشنام رفت.»

این کارشناس به فروشگاه اینترنتی ebay اشاره می کند و می گوید: «این فروشگاه که توسط آقای امیدیار پایه گذاری شده، نمونه موفقی از فروشگاه های اینترنتی دنیاست. جالب است بدانید که امید یار تنها ۱۰ درصد از سهام این شرکت را دارد، اما همین مقدار از کل سهام مخابرات کشورمان که مدتی قبل در بورس واگذار شد بیشتر است، یا فروشگاه اینترنتی amazon انبارهایی دارد که در آنها بیش از صد تریلی جای می گیرد.» استقبال خوب مردم سایر کشورها از فروشگاه های اینترنتی می تواند دلیل مناسبی برای کارآمد بودن این صنعت باشد.»

● کارت مخصوص خرید اینترنتی
این که خریداران فروشگاه های اینترنتی ممکن است گرفتار هکرها شوند، خطری است که در سراسر جهان مردم را تهدید می کند، اما کارشناسان برای این کار راه حل مناسبی را ارائه می کنند. محمود زاده درباره این روش می گوید: «در حال حاضر تعداد زیادی از مردم جهان که از طریق فروشگاه های اینترنتی خرید می کنند، برای بالا بردن امینت خرید خود یکی از کارت های اعتباریشان را به خرید اینترنتی اختصاص می دهند؛ به این شکل که آنها هر زمانی قصد خرید اینترنتی داشته باشند به اندازه نیاز به کارت مورد نظر پول واریز کرده و خرید می کنند به این شکل بعد از خرید پولی در کارت باقی نمی ماند تا هکرها آن را به جیب بزنند.»

نکته دیگری که مشتری های فروشگاه های اینترنتی باید در نظر بگیرند، این است که از فروشگاه هایی خرید کنند که معتبر هستند، چراکه گاهی پیش می آید که برخی از فروشگاه های اینترنتی به جای جنس باکیفیتی که در سایت آن را برای فروش گذاشته اند کالایی مشابه، اما بی کیفیت را به دست مشتری می رسانند.

حمید محمدی، مدیرعامل فروشگاه اینترنتی دیجی کالا دراین باره می گوید: «وزارت بازرگانی به فروشگاه های اینترنتی نماد اعتماد می دهد که سایت ها باید آن را روی سایت خود قرار دهند، مشتری ها از این طریق می توانند بیشتر به خدمات سایت اعتماد کنند.»

هرچند که در کشورهای اروپایی فروشگاه های اینترنتی بیمه هستند و خریداران می توانند از این طریق اعتماد بیشتری به این مراکز بداشته باشند، اما در کشورمان مشتری ها می توانند با اطلاعاتی که درسایت فروشگاه وجود دارد معتبر بودن فروشگاه را بررسی کنند. برای نمونه آنها می توانند با شماره تلفن ثابت شرکت تماس گرفته و اطلاعات لازم را به دست آورند.

به اعتقاد کارشناسان، برای این که بستر لازم برای فعالیت فروشگاه های اینترنتی در کشورمان آماده شود دولت باید در حوزه آموزش و فرهنگسازی فعالیت گسترده تری داشته باشد.

جالب است بدانید که در کشورمان این رضایت مشتری هاست که باعث تبلیغ کسب و کار فروشگاه های اینترنتی شده و مشتری های بیشتری را به خرید اینترنتی تشویق می کند. محمدی ادامه می دهد: «هرچند که این صنعت با حدود ۹ سال عمر درکشورمان خیلی جوان نیست، اما هنوز بالغ نشده و به صورت حرفه ای دنبال نمی شود، برای همین در حد تجارت های کوچک و شخصی باقی مانده اند.»

به گفته محمدی، دلایلی مانند بسته بودن بازار ایران و جدی نگرفتن این صنعت توسط بخش خصوصی به این ناکامی دامن زده است، او ادامه می دهد: «البته در بسترسازی هم مشکل داریم، مثلا سیستم پستی مطلوب نیست یا ضعف شبکه های ارتباطی و بانک ها باعث ایجاد مشکلاتی در این زمینه می شود، اما در کشورهای پیشرفته امکاناتی مانند پرداخت با یک کلیک (در این شیوه اطلاعات مشتری ذخیره شده تا او تنها بایک کلیک بتواند فرم مخصوص خرید را پرکند) برای مشتری ها در نظر گرفته می شود تا آنها تشویق به خرید از فروشگاه های اینترنتی شوند.»

نبود پلتفرم های نرم افزاری خاص این صنعت، تامین کالا و ثابت نبودن نرخ ارز هم از مشکلات دیگری است که مدیران فروشگاه های اینترنتی داخل کشور با آن رو به رو هستند. محمدی ادامه می دهد: «در جذب مشتری، خوشنامی فروشگاه های اینترنتی بیشترین تاثیر را دارد. برای نمونه شما اگر اینترنت را زیر و رو کنید شماره تماسی از فروشگاه اینترنتی معروفamazon پیدا نمی کنید، اما برند این شرکت باعث شده روز به روز مشتری های بیشتری از این فروشگاه اینترنتی خرید کنند تا جایی که این فروشگاه روزانه حدود یک میلیون سفارش دارد.»

منبع: روزنامه جام جم