سندروم پلیکا زانو چیست؟
پلیکا اصطلاحی است که برای توصیف چینهای موجود در پوشش داخلی مفصل زانو به کار میرود. این چینها از بافت سینوویال تشکیل شدهاند، بافتی نازک و لغزنده که مفاصل را میپوشاند و وظیفه کاهش اصطکاک و تسهیل حرکت در مفاصل را بر عهده دارد. سینوویوم مانند یک آستین در اطراف مفصل زانو قرار گرفته و باعث میشود استخوانهای مفصل زانو بدون محدودیت به حرکت درآیند.
در زانو، چهار چین سینوویال یا پلیکا وجود دارد. با این حال، تنها یکی از این چینها معمولاً باعث بروز مشکلات میشود. این چین به نام پلیکای داخلی شناخته میشود. پلیکای داخلی از انتهای پایینی کاسه زانو (پاتلا) شروع شده و به طرفین کشیده میشود تا به انتهای پایینی استخوان ران (فمور) متصل شود. این موقعیت دقیقاً در نزدیکی مفصل زانو و در کنار زانوی دیگر قرار دارد.
علائم سندروم پلیکا زانو چیست؟
علائم اصلی سندرم پلیکا زانو شامل درد و ناراحتی در ناحیه زانو است. این درد معمولاً در داخل زانو و به ویژه هنگام خم شدن زانو احساس میشود. در این حالت، پلیکای ضخیمشده روی لبه استخوان ران مالیده میشود و احساس ضربه یا قفل شدگی در امتداد داخل زانو به وجود میآید. برخی از علائم رایج این سندرم عبارتاند از:
- درد زانو: شایعترین علامت این سندرم درد در ناحیه داخلی زانو است که معمولاً با فعالیتهای روزمره مانند بالا و پایین رفتن از پلهها، دویدن یا نشستن طولانیمدت با زانوهای خمشده تشدید میشود.
- تورم زانو: در صورتی که پلیکا به شدت تحریک شده باشد، زانو ممکن است دچار تورم شود.
- احساس ضربه یا قفل شدگی: برخی از افراد هنگام حرکت دادن زانو بهویژه از حالت خمیده به حالت صاف، ممکن است احساس ضربه یا گیر کردن در مفصل داشته باشند.
- درد در هنگام صاف کردن زانو: درد ناشی از سندرم پلیکا معمولاً زمانی اتفاق میافتد که زانو از حالت خمیده یا خمیده به حالت صاف در میآید.
این علائم ممکن است با فعالیتهای فیزیکی شدیدتر شده و در صورت عدم درمان، موجب محدودیت حرکت و کاهش کیفیت زندگی فرد شود.
علت بروز سندروم پلیکا زانو چیست؟
سندرم پلیکا زانو زمانی بروز میکند که پلیکای داخلی زانو تحریک شده و دچار التهاب میشود. این تحریک میتواند بهدلیل فعالیتهای فیزیکی مکرر یا حرکات تکراری باشد. عواملی که به طور خاص میتوانند موجب تحریک پلیکا شوند شامل:
- حرکات تکراری: فعالیتهایی مانند دویدن، دوچرخهسواری، و استفاده از دستگاههای بالا رفتن از پله، که بهطور مکرر زانو را خم و راست میکنند، میتوانند پلیکا داخلی را تحت فشار قرار داده و موجب التهاب آن شوند.
- زانو زدن مکرر: زانو زدن برای مدت طولانی یا بهطور مکرر میتواند به تحریک پلیکا و ایجاد سندرم پلیکا منجر شود.
- آسیب به زانو: در صورتی که زانو دچار آسیب یا ضربه شود، پلیکا و بافت سینوویال اطراف آن ممکن است متورم و دردناک شوند. این آسیب اولیه میتواند در طول زمان باعث زخم و ضخیم شدن بافت پلیکا شود.
- ضخیم شدن و زخم شدن پلیکا: در صورتی که تحریک و التهاب ادامه یابد، چین ضخیم و زخمی پلیکا ممکن است مشکلات بیشتری را ایجاد کند، از جمله درد مزمن و محدودیت حرکت.
در نتیجه، ترکیبی از فعالیتهای فیزیکی، آسیبهای قبلی و حرکات تکراری میتواند به بروز سندرم پلیکا و علائم مرتبط با آن منجر شود.
برای کاهش درد و حمایت از زانو، استفاده از محصولات طبی مانند زانوبندهای طبی و محافظهای زانو میتواند مفید باشد. این محصولات میتوانند به تثبیت مفاصل و کاهش فشار بر زانو کمک کنند. برای خرید انواع محصولات ارتوپدی و زانوبندهای طبی باکیفیت، میتوانید از فروشگاه آنلاین سیب ۱۱۵ دیدن کنید و محصول مناسب را برای نیاز خود انتخاب کنید.
راههای درمانی برای سندرم پلیکا زانو
برای اینکه درمان خود را شروع کنید، پیشنهاد می کنیم ابتدا به پزشک مناسبی مراجعه داشته باشید. سندرم پلیکا زانو نیز مانند بسیار از نقاط بدن از دو راه جراحی و غیر جراحی، قابل درمان میباشد. در ادامه به شرح هر کدام از آنها میپردازیم:
درمان سندرم پلیکا زانو بدون جراحی
در بسیاری از موارد، سندرم پلیکا زانو را میتوان با استفاده از درمانهای غیرجراحی مدیریت کرد. این درمانها معمولاً به کاهش درد و التهاب کمک کرده و به بهبودی زانو کمک میکنند. روشهای درمان غیرجراحی شامل موارد زیر است:
- استراحت: اجتناب از فعالیتهایی که ممکن است موجب شعلهور شدن درد شوند، برای تقویت بهبودی بسیار مهم است. استراحت به زانو زمان میدهد تا التهاب کاهش یابد.
- استفاده از کمپرس یخ یا سرد: قرار دادن کمپرس یخ بر روی زانو میتواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. توصیه میشود هر سه ساعت یک بار به مدت ۱۵ دقیقه از کمپرس سرد استفاده شود.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی: داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم که به صورت بدون نسخه در دسترس هستند، میتوانند به کاهش التهاب و ناراحتی کمک کنند.
- تزریق استروئید: در صورتی که درد زانو شدید باشد، پزشک ممکن است تزریق کورتیکواستروئید را برای کاهش التهاب و تسکین درد توصیه کند.
- ورزشهای تقویتی: تقویت عضله چهار سر ران میتواند به کاهش خطر بروز سندرم پلیکا کمک کند. افرادی که عضله چهار سر ران ضعیفی دارند بیشتر در معرض ابتلا به این سندرم هستند. تمریناتی که این عضله را هدف قرار میدهند، میتوانند به بهبود قدرت و ثبات زانو کمک کنند.
این درمانها معمولاً در مراحل اولیه بیماری به کار میروند و میتوانند به بهبود شرایط بیمار و کاهش علائم کمک کنند. در صورتی که علائم بهبود نیابند یا وضعیت بیمار وخیمتر شود، ممکن است نیاز به مداخلات جراحی باشد.
درمان سندرم پلیکا زانو با جراحی
اگر علائم سندرم پلیکا زانو پس از ۳ تا ۶ ماه درمان غیرجراحی بهبود نیابند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. درمان جراحی معمولاً به روش آرتروسکوپی، که به جراحی سوراخ کلید نیز معروف است، انجام میشود.
در این روش:
- ایجاد برشهای کوچک: جراح برشهای کوچکی در اطراف مفصل زانو ایجاد میکند. این برشها به اندازه کافی کوچک هستند که منجر به کمترین آسیب به بافتهای اطراف شود.
- استفاده از دوربین فیبر نوری: یک دوربین فیبر نوری به داخل زانو وارد میشود تا جراح بتواند مفصل را بهطور کامل ارزیابی کند و هرگونه مشکل را شناسایی نماید.
- برداشتن پلیکا ملتهب: جراح از ابزارهای کوچک جراحی برای برداشتن پلیکای ملتهب استفاده میکند که به این فرآیند برداشتن پلیکا سینوویال گفته میشود. این عمل میتواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.
- بررسی سایر ساختارها: جراح همچنین یکپارچگی سایر ساختارهای مفصل را بررسی میکند و در صورت لزوم، ممکن است منیسکتومی (برداشتن بخشی از مینیسک) در صورت وجود پارگی در غضروف یا رهاسازی جانبی در صورت سفت شدن رتیناکولوم جانبی انجام دهد.
پس از جراحی، یک دوره فیزیوتراپی برای جلوگیری از ایجاد اسکار و اطمینان از بهبودی کامل توصیه میشود. فیزیوتراپی معمولاً شامل تمرینات مشابه با درمانهای غیرجراحی است و هدف آن بهبود قدرت، دامنه حرکتی و عملکرد زانو و کاهش هرگونه تورم است.
این روش جراحی معمولاً نتایج خوبی دارد و میتواند بهبودی چشمگیری در کیفیت زندگی بیمار به همراه داشته باشد.
خلاصه و نتیجه گیری
سندرم پلیکا زانو یک وضعیت شایع است که ناشی از تحریک و التهاب پلیکا داخلی مفصل زانو میباشد و میتواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت در این ناحیه شود. تشخیص صحیح و درمان به موقع این سندرم از اهمیت بالایی برخوردار است. در مراحل اولیه، درمانهای غیرجراحی مانند استراحت، استفاده از کمپرس یخ و داروهای ضد التهابی میتوانند به کاهش علائم کمک کنند. در صورتی که درمانهای غیرجراحی مؤثر نباشند، جراحی آرتروسکوپی به عنوان گزینهای مؤثر برای برداشتن پلیکای ملتهب و بهبود کیفیت زندگی بیمار مطرح میشود. با پیگیری مناسب و اجرای برنامههای توانبخشی پس از جراحی، بسیاری از بیماران میتوانند به فعالیتهای روزمره خود بازگردند و از عملکرد بهتری در مفصل زانو برخوردار شوند.