نقش روابط جنسی در دوران سالمندی برای سلامت و آرامش
نکات کلیدی
- فعالیت جنسی فقط به مقاربت محدود نمی‌شود. افراد مسن از فعالیت‌های متنوعی در این زمینه رضایت و لذت می‌برند.
- پیشرفت‌های پزشکی طول عمر را افزایش داده است.
- «عمر سالم»، که به تعداد سال‌های زندگی بدون بیماری اشاره دارد، می‌تواند به اندازه عمر کلی فرد نباشد.
- فعالیت جنسی باعث افزایش رفاه و شادی می‌شود و می‌تواند به افراد کمک کند در برابر چالش‌های مربوط به بیماری‌ها لذت بیشتری از زندگی ببرند.
تلاش‌های زیادی برای بهبود طول عمر افراد صورت گرفته است؛ اما همین تمدید عمر بدون هم‌پوشانی با «عمر سالم»، می‌تواند چالش‌های روحی و جسمی قابل توجهی ایجاد کند. «عمر» به تعداد سال‌هایی که زندگی می‌کنیم اشاره دارد، در حالی که «عمر سالم» به سال‌هایی که با سلامت و بدون بیماری زندگی می‌کنیم اطلاق می‌شود. تفاوت بین این دو برای بیشتر افراد حدود ۹ یا ۱۰ سال است، به این معنا که دهه پایانی زندگی ممکن است با چالش‌های زیادی همراه باشد (Garmany et al., 2021).
سلامتی تنها یکی از ابعاد رفاه است و قابل کنترل کامل نیست. بنابراین، بررسی ابعاد دیگری که بیشتر تحت کنترل ما هستند، اهمیت دارد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) از گنجاندن سلامت جنسی به عنوان یکی از عناصر اصلی رفاه حمایت می‌کند و آن را به عنوان “وضعیتی از رفاه جسمی، عاطفی، ذهنی و اجتماعی مرتبط با مسائل جنسی، نه فقط عدم وجود بیماری یا نقص” تعریف می‌کند. این تعریف شامل بزرگسالان در تمام دوره‌های زندگی می‌شود و تحقیقات زیادی نشان می‌دهند که سلامت جنسی در دوران سالمندی تأثیر مثبتی بر رفاه کلی دارد.
پذیرش ریسک‌ها و بازشناسی جرات‌ورزی
در کلاسی که به بررسی رشد انسان در طول عمر می‌پردازم، دانشجویی تعریف کرد که مادربزرگش در سن ۸۰ سالگی برای اولین بار از هواپیما با چتر پرید. در همین کلاس، وقتی به مزایای فعالیت جنسی برای سالمندان اشاره کردم، همین دانشجو اضافه کرد که مادربزرگش مجموعه‌ای از فیلم‌های VHS مخصوص بزرگسالان را در پوشش فیلم‌های دیزنی پنهان کرده بود.
این داستان نشان می‌دهد که شادی واقعی زمانی به دست می‌آید که افراد بتوانند تمام جنبه‌های وجودی خود را در طول زندگی بپذیرند. تحقیقات من درباره دوستی‌ها نیز نشان داده که ارتباطات اجتماعی تأثیر زیادی بر رفاه افراد دارد و این نیاز با افزایش سن از بین نمی‌رود. علاوه بر ارتباطات اجتماعی، ارتباط با جنبه‌های جنسی نیز می‌تواند به روان‌تر شدن فرایند سازگاری با پیری کمک کند (Miguel et al., 2024).
مطالعاتی که در کشورهای مختلف با افراد مسن انجام شده، نشان می‌دهد که آن‌ها چگونه از جنبه‌های مختلف زندگی جنسی خود لذت می‌برند و این مفاهیم اصلی را مطرح می‌کنند:
- مهربانی و مراقبت: توجه به نیازهای شریک و حساسیت به ترجیحات او.
- ایثار و قدردانی: ارج نهادن به لذت‌هایی که دریافت می‌کنند و برآوردن نیازهای شریک.
- جذابیت: با افزایش سن، ممکن است افراد خود را کمتر جذاب ببینند، اما اغلب زوج‌ها یکدیگر را همانند دوران جوانی می‌بینند و همچنان کشش جنسی بینشان برقرار است.
- فعالیت جنسی: این فعالیت می‌تواند شامل لمس ملایم تا مقاربت باشد؛ بوسیدن، در آغوش گرفتن، نوازش و تماس نزدیک.
- رابطه حمایتی: داشتن شریکی با حمایت عاطفی و توانایی ایجاد صمیمیت می‌تواند تفاوت بسیاری ایجاد کند.
- اروتیک بودن: لمس و صحبت‌های حسی و استفاده از نگاه عاشقانه می‌تواند لذت‌بخش باشد، حتی اگر مقاربت واقعی برای یکی از طرفین دشوار باشد.
- احساس سرزندگی و نشاط: میل جنسی و جذابیت برای یکدیگر می‌تواند مانند تقویت‌کننده‌ای برای روح عمل کند.
دانسته‌های بیشتر
رابطه مثبت بین رضایت جنسی و رفاه کلی نشان می‌دهد که حتی اگر افراد توانایی مقاربت سنتی نداشته باشند، لذت بردن از انواع دیگر تماس‌های جنسی و صمیمیت نیز می‌تواند به رفاه افراد کمک کند (Skalacka & Gerymski, 2018). همچنین، افرادی که به فعالیت جنسی اهمیت می‌دهند و از آن لذت می‌برند، احتمالاً طول عمر بیشتری خواهند داشت (Beerepoot et al., 2022). با افزایش سن، ممکن است توانایی افراد در فعالیت‌های جنسی کاهش یابد، اما نکته اصلی این است که این فعالیت‌ها را به گونه‌ای که برای فرد و شریکش معنادار و لذت‌بخش باشد، ادامه دهد.
منابع
Beerepoot, S., Luesken, S. W. M., Huisman, M., & Deeg, D. J. H. (2022). Enjoyment of sexuality and longevity in late midlife and older adults: The Longitudinal Ageing Study Amsterdam. Journal of Applied Gerontology, 41(6):1615-1624. doi: 10.1177/07334648221078852. Epub 2022 Mar 24. PMID: 35324364; PMCID: PMC9082964.
Garmany, A., Yamada, S. & Terzic, A. Longevity leap: mind the healthspan gap. npj Regen Med, 6, 57 (2021). https://doi.org/10.1038/s41536-021-00169-5
Miguel, I., von Humboldt, S. & Leal, I. Sexual Well-Being Across the Lifespan: Is Sexual Satisfaction Related to Adjustment to Aging?. Sex Res Soc Policy (2024). https://doi.org/10.1007/s13178-024-00939-y
Skałacka, K., & Gerymski, R. (2019). Sexual activity and life satisfaction in older adults. Psychogeriatrics, 19(3), 195-201.
von Humboldt, S., Ribeiro-Gonçalves, J.A., Costa, A. et al. Sexual Expression in Old Age: How Older Adults from Different Cultures Express Sexually?. Sex Res Soc Policy, 18, 246–۲۶۰ (۲۰۲۱). https://doi.org/10.1007/s13178-020-00453-x
World Health Organization. (n.d.). Defining Sexual Health. https://www.who.int/reproductivehealth/topics/sexual_health/sh_definitions/en/
منبع انگلیسی: Psychology Today
بازبینی توسط: Tyler Woods