سه مرحله برای یک معاشقه موفق و رمانتیک
این مقاله که از سایت Psychology Today توسط تحریریۀ مجله اینترنتی زیباشهر به فارسی برگردانده شده است به مفهوم “اسکریپت” در معاشقه پرداخته است، ایده‌ای که به ترتیب رخدادهایی اشاره دارد که افراد معمولاً در تعاملات اجتماعی، به ویژه هنگام آغاز علاقه رمانتیک، از آن پیروی می‌کنند. به گفته محققانی مانند تیموتی پرپر و سوزان فاکس، اسکریپت معاشقه شامل سه مرحله کلیدی است که افراد باید برای موفقیت در رفتارهای عاشقانه آنها را طی کنند:
- مرحله نزدیک شدن (Approach): مرحله اول نزدیک شدن است؛ در این مرحله، یکی از افراد به دیگری نزدیک می‌شود و طرف مقابل باید واکنشی مثبت نشان دهد تا معاشقه ادامه پیدا کند. اگر این نزدیک شدن با استقبال مواجه نشود، معاشقه متوقف می‌شود. یکی از عوامل مهم، جهت نزدیک شدن است: مردان از نزدیک شدن مستقیم از روبهرو ناراضی می‌شوند، در حالی که زنان از نزدیک شدن از کنار ناراحت می‌شوند (فیشر و بیرن، ۱۹۷۵). دلیل این موضوع به احترام به فضای شخصی مربوط می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که زنان در مواجهه با ورود به حریم شخصی از کنار، واکنش منفی‌تری نسبت به مردان نشان می‌دهند، در حالی که مردان به ورود به حریم شخصی از روبهرو حساس‌تر هستند.
هنگام نزدیک شدن به فردی، مهم است که لبخند بزنیم و این لبخند واقعی و صادقانه باشد. لبخندهای غیرصادقانه یا مصنوعی معمولاً نامتقارن هستند، شروع آنها تاخیر دارد، بیشتر از حالت معمول طول می‌کشند و لبخند به طور کامل بر چهره نمایان نمی‌شود؛ یعنی چین و چروک‌هایی در اطراف چشم‌ها دیده نمی‌شود.
در نهایت، وقتی به فردی نزدیک می‌شویم و می‌گوییم “سلام”، معمولاً یک چشمک سریع ابرو را نیز نشان می‌دهیم. این چشمک ابرو یک نشانه ناخودآگاه است که هنگام نزدیک شدن به فردی که به تعامل اجتماعی با او علاقه‌مندیم، از خود نشان می‌دهیم.
- مرحله چرخش و هماهنگی (Swivel and Synchronize): اگر نزدیک شدن مورد استقبال قرار گیرد، یک جمله شروع‌کننده یا مکالمه‌ای برای آغاز صحبت لازم است. یک مطالعه از شرکت‌کنندگان خواست تا جملات آغازینی که مردان یا زنان ممکن است برای شروع تعامل با جنس مخالف به کار ببرند، را ایجاد کنند. برخی از جملات عجیب، شیرین یا سبکسرانه که توسط مردان استفاده می‌شود و توصیه نمی‌شوند، شامل “آیا این واقعاً موهای خودت است؟” “تو من را یاد زنی می‌اندازی که با او در گذشته قرار می‌گذاشتم” و “خونه من یا خونه تو؟” هستند. جملات مشابهی که توسط زنان به کار رفته‌اند شامل “آیا در زندگی قبلی با هم آشنا نشده بودیم؟” و “سلام عزیزم، شاسی قشنگی داری، اشکالی نداره زیر کاپوتت رو نگاه کنم؟” یکی از نتایج این مطالعه (شاید جای تعجب نباشد) این بود که جملات بامزه یا سبکسرانه کمترین میزان مقبولیت را دارند (کلینک، میکر و استانسکی، ۱۹۸۶).
این مرحله به نام “چرخش و هماهنگی” شناخته می‌شود، زیرا افراد رو به یکدیگر می‌چرخند و حرکات خود را با یکدیگر هماهنگ می‌کنند. یکی از نشانه‌های ایجاد ارتباط با فردی که با او صحبت می‌کنیم، تطابق رفتاری و هماهنگی در حرکات است. به این معنی که حرکات و حالات بدنمان با یکدیگر هماهنگ می‌شود و این کار را تقریباً به صورت هم‌زمان انجام می‌دهیم. با این حال، دقت کنید که ما در پنهان کردن رفتارهای غیرکلامی از کمر به بالا مهارت خوبی داریم، اما از کمر به پایین این مهارت را نداریم. بنابراین، اگر لازم است بفهمید کسی از همراهی شما خسته شده، به پاها و پایین ساق‌هایش نگاه کنید.
در مرحله چرخش و هماهنگی، احتمال دارد که به اندازه کافی به فرد مقابل نزدیک باشید تا بتوانید به خوبی چشم‌های او را مشاهده کنید. زمانی که فردی را جذاب می‌یابیم، مردمک‌های چشممان گشاد می‌شود و این به نوبه خود ما را برای دیگران جذاب‌تر می‌کند (هس، بیور و شروت، ۱۹۷۵).
- مرحله لمس (Touch): در مرحله لمس، یکی از طرفین به دیگری دست می‌زند و فرد لمس‌شده باید به صورت مثبت واکنش نشان دهد تا تعامل ادامه یابد. لمس در تعاملات اجتماعی و توسعه رابطه بسیار مهم است. این مرحله تنها شامل لمس نمی‌شود، بلکه شامل صحبت کردن، گوش دادن، افشای متقابل اطلاعات شخصی و شوخی نیز می‌شود. پرپر و فاکس دریافتند که زنان بیشتر از مردان احتمال دارد که اولین لمس را انجام دهند.
در مرحله لمس، علاوه بر صحبت کردن، باید به طرف مقابل گوش دهیم. گوش دادن خوب به این معنی نیست که به طور خودکار بگوییم “آره، آره” بلکه باید به آنچه طرف مقابل گفته توجه کنیم و آن را خلاصه کنیم. افشای متقابل – صحبت درباره خود و گوش دادن به زمانی که فرد مقابل درباره خود صحبت می‌کند – نیز برای ایجاد صمیمیت بسیار مهم است. تحقیقات نشان می‌دهد که هر چه افراد بیشتر با ما درباره خود صحبت کنند، ما بیشتر به آنها علاقه‌مند می‌شویم؛ همچنین، هر چه بیشتر اجازه دهیم دیگران درباره خود صحبت کنند، آنها نیز به ما علاقه‌مندتر می‌شوند.
در طول مرحله گفتگو، احتمالاً دو نفر با یکدیگر شوخی‌های مختلفی خواهند داشت. اما محققان مشاهده کرده‌اند که در مکالمات بین مردان و زنان، میزان خنده تولید شده توسط زنان بیشتر از مردان، نشان‌دهنده علاقه آنها به رابطه است (گرامر و ایبل-ایبزفلت، ۱۹۹۰). محققان پیشنهاد می‌کنند که پذیرش شوخی از سوی زنان، نشان‌دهنده علاقه جنسی آنها است.
این فقط یک اسکریپت است که توسط محققان مشاهده شده و قصد آن ارائه راهنمایی برای افرادی که به دنبال برقراری ارتباط عاشقانه هستند نیست، بلکه به سادگی هر مرحله را در فرآیند آغاز رابطه یا اسکریپت معاشقه توصیف می‌کند که در تعاملات طبیعی بسیاری از افراد مشاهده می‌شود.
منابع
- Fisher, J. D. & Byrne, D. (1975). Too close for comfort: Sex differences in response to invasion of personal space. Journal of Personality and Social Psychology, 32(1), 15-21.
- Grammer, K., & Eibl-Eibesfeldt, I. (1990). The ritualisation of laughter. In W. Koch (Ed.), Naturalichkeit der sprache un der kulture: Acta colloquii, (pp. 192–۲۱۴). Bochum: Brockmeyer.
- Hess, E. H., Beaver, P. W., & Shrout, P. E. (1975). Brightness contrast effects in a pupillometric experiment. Perception & Psychophysics, 18(2), 125-127.
- Kleinke, C. L., Meeker, F. B., & Staneski, R. A. (1986). Preference for Opening Lines: Comparing Ratings by Men and Women. Sex Roles, 15(11/12), 585-600.
- Perper, T. & Fox, V. S. (1980, April). Flirtation behaviour in public settings. Paper presented at the meeting of the Eastern Region of the Society for the Scientific Study of Sex, Philadelphia, PA.
- Schank, R.C. & Abelson, R. (1977). Scripts, Plans, Goals, and Understanding. Hillsdale, NJ: Erlbaum Associates.