اشتباهات رایجی که هنگام رزرو بلیط هواپیما موجب تحمیل هزینه‌های غیرضروری می‌شود
در سال‌های اخیر، هزینه‌های سفرهای هوایی به دلایل مختلفی نظیر نوسانات نرخ ارز، افزایش قیمت سوخت هواپیما و محدودیت‌های پروازی، افزایش یافته است. در این میان، بسیاری از مسافران ایرانی نیز هنگام برنامه‌ریزی برای سفرهای داخلی یا خارجی با مشکل بودجه‌بندی مواجه‌اند. رزرو ناآگاهانه یا شتاب‌زده بلیط هواپیما می‌تواند هزینه‌هایی را به مسافر تحمیل کند که به راحتی قابل پیشگیری بوده‌اند. مقاله پیش‌رو به بررسی ده اشتباه رایج می‌پردازد که در صورت توجه نکردن به آن‌ها، ممکن است هزینه‌های سفر شما را به‌طرز چشمگیری افزایش دهد.
۱. انتخاب روزهای تعطیل یا آخر هفته برای پرواز
در ایران، بسیاری از مسافران ترجیح می‌دهند در روزهای پنج‌شنبه و جمعه یا در ایام تعطیلات رسمی سفر کنند. با این حال، تجربه نشان داده است که بلیط‌های مربوط به این روزها به دلیل افزایش تقاضا، معمولاً با قیمت بالاتری عرضه می‌شوند. بر اساس آمار سایت‌های فروش بلیط داخلی، پروازهای میان‌هفته مانند دوشنبه یا سه‌شنبه معمولاً قیمت پایین‌تری دارند. بنابراین، در صورت امکان، انتخاب روزهای غیرتعطیل می‌تواند موجب صرفه‌جویی قابل توجهی در هزینه بلیط شود.
۲. نبود انعطاف‌پذیری در زمان سفر
بسیاری از افراد، به‌ویژه کارمندان و دانشجویان، سفر خود را محدود به بازه‌های مشخصی مانند تعطیلات نوروز یا تابستان می‌کنند. این عدم انعطاف در زمان سفر باعث افزایش رقابت برای بلیط و در نتیجه افزایش قیمت‌ها می‌شود. اگر برنامه‌ریزی شما به‌گونه‌ای است که الزامی برای تاریخ مشخصی وجود ندارد، پیشنهاد می‌شود ابتدا ارزان‌ترین تاریخ‌های پروازی را از طریق موتورهای جست‌وجوی بلیط بررسی کرده و سپس مقصد خود را انتخاب نمایید.
۳. رزرو زودهنگام یا دیرهنگام
برخلاف تصور رایج، رزرو بسیار زود یا بسیار دیر بلیط همیشه به معنای صرفه‌جویی نیست. برای پروازهای داخلی ایران، معمولاً بازه‌ای بین ۲ تا ۴ هفته پیش از تاریخ پرواز، بهترین زمان برای یافتن بلیط با قیمت مناسب است. برای پروازهای خارجی مانند سفر به ترکیه، امارات، ارمنستان یا کشورهای اروپایی، این بازه ممکن است بین ۴ تا ۸ هفته باشد. توجه به این زمان‌بندی‌ها می‌تواند از پرداخت هزینه‌های اضافی جلوگیری کند.
۴. اجتناب از پروازهای ساعات اولیه روز
اگرچه بسیاری از مسافران پروازهای صبح زود (نظیر پروازهای ساعت ۵ یا ۶ صبح از مهرآباد یا امام خمینی) را خسته‌کننده می‌دانند، اما این پروازها معمولاً قیمت پایین‌تری دارند. افزون بر آن، به دلیل شروع زودهنگام عملیات فرودگاهی، احتمال تأخیر و ازدحام نیز کمتر است. بنابراین، اگر قصد صرفه‌جویی در هزینه و زمان را دارید، بررسی پروازهای ابتدایی روز پیشنهاد می‌شود.
۵. انتخاب پروازهای با توقف کوتاه بین‌المللی
برای پروازهایی که شامل توقف در فرودگاه‌هایی مانند دوحه، استانبول یا دبی هستند، مدت زمان توقف باید به‌گونه‌ای باشد که انتقال بین پروازها به‌راحتی صورت گیرد. در صورتی‌که فاصله زمانی بین دو پرواز کمتر از ۲ ساعت باشد، احتمال از دست رفتن پرواز دوم به دلیل تأخیر یا ازدحام افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی، مسافر ممکن است ناچار به پرداخت هزینه بلیط جدید گردد. بنابراین، هنگام رزرو پرواز با توقف، حتماً فاصله زمانی کافی در نظر گرفته شود.
۶. استفاده نکردن از امتیاز کارت‌های بانکی یا باشگاه مشتریان
برخی بانک‌ها و شرکت‌های هواپیمایی داخلی مانند ایران‌ایر، ماهان و قشم‌ایر، خدمات باشگاه مشتریان دارند که به ازای پروازهای انجام‌شده، امتیازاتی به مسافر تعلق می‌گیرد. همچنین برخی از کارت‌های بانکی مانند کارت‌های طلایی یا اعتباری ویژه، امتیازاتی دارند که می‌توان در خرید بلیط استفاده کرد. بررسی این امکانات پیش از خرید بلیط می‌تواند بخشی از هزینه را پوشش دهد.
۷. رصد نکردن تغییرات قیمت بلیط
قیمت بلیط پروازها در بازه‌های زمانی مختلف به‌طور مداوم تغییر می‌کند. استفاده از سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که امکان «هشدار کاهش قیمت» یا «قیمت‌سنجی لحظه‌ای» دارند—نظیر علی‌بابا، فلایتیو یا سامتیک—کمک می‌کند تا بهترین زمان برای خرید را شناسایی کنید. در برخی موارد، اگر بلیط خریداری‌شده قابلیت استرداد داشته باشد و قیمت‌ها کاهش یابد، امکان تعویض آن با بلیط ارزان‌تر نیز وجود دارد.
۸. نادیده گرفتن شرایط و جزئیات بلیط
گاهی مسافر صرفاً به قیمت نهایی بلیط توجه می‌کند، درحالی‌که ممکن است هزینه بار، انتخاب صندلی یا خدمات رفاهی در آن لحاظ نشده باشد. به‌عنوان نمونه، برخی بلیط‌های ارزان‌قیمت داخلی فاقد بار مجاز هستند و هزینه بار جداگانه در فرودگاه به‌شدت بالاست. مطالعه دقیق بخش «شرایط بلیط» پیش از خرید، مانع از بروز هزینه‌های ناگهانی در روز پرواز می‌شود.
۹. محدود شدن به یک ایرلاین خاص
گرچه برخی افراد به خدمات یک شرکت هواپیمایی خاص اعتماد بیشتری دارند، اما این موضوع نباید مانع از مقایسه قیمت‌ها شود. توصیه می‌شود برای مسیرهای پرتردد (مانند تهران–مشهد یا تهران–شیراز) همواره نرخ شرکت‌های مختلف را با هم مقایسه کرده و گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر را انتخاب نمایید. حتی در مسیرهای بین‌المللی، گاهی شرکت‌های کمتر شناخته‌شده قیمت‌های بسیار مناسبی ارائه می‌دهند.
۱۰. بی‌توجهی به فرودگاه‌های جایگزین
در برخی موارد، می‌توان به‌جای پرواز از فرودگاه اصلی، از فرودگاه‌های فرعی یا شهرهای اطراف استفاده کرد. برای مثال، به‌جای پرواز مستقیم از تهران به تبریز، می‌توان پرواز ارزان‌تری از قزوین یا رشت یافت و مسیر را با قطار یا خودرو ادامه داد. در سفرهای خارجی نیز، برخی مسافران ترجیح می‌دهند به جای پرواز مستقیم از ایران، از فرودگاه‌های مرزی نظیر وان (در ترکیه) یا ایروان (در ارمنستان) استفاده کرده و مسیر زمینی تا آنجا را طی کنند. این روش می‌تواند هزینه پرواز را به میزان چشمگیری کاهش دهد.
با رعایت این نکات و پرهیز از اشتباهات رایج، می‌توان هزینه‌های سفر را تا حد زیادی مدیریت کرد. مسافران باهوش کسانی نیستند که همیشه بلیط ارزان می‌خرند، بلکه کسانی‌اند که با درایت، برنامه‌ریزی و دقت در جزئیات، از تحمیل هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کنند.