ویتامینهای ضروری در رژیم غذایی
ویتامین ها ترکیبات آلی ضروری رژیم غذایی هستند که در مقادیر اندک، به حفظ فعالیتهای متابولیسمی طبیعی بافتها کمک میکنند. ویتامینها به دو دسته محلول در چربی و محول در آب تقسیم میشوند. در زیر به شرح مختصر هرکدام میپردازیم.
ویتامینA
این ویتامین در جگر، زرده تخم مرغ، اسفناج و هویج یافت میشود و جزء اصلی رودوپسین است. ویتامین A برای رشد و تکامل طبیعی استخوان مورد نیاز است و در صورت کمبود آن اختلال در رشد و تکامل استخوانها و شب کوری به وجود میآید. مقادیر زیاد این ویتامین سبب تهوع و ایجاد ترک در لبها میشود.
ویتامینD
ویتامینD در روغن جگر ماهی و زرده تخم مرغ یافت میشود و نیز در اثر تابش نور خورشید برپوست تولید میشود. این ویتامین در جذب کلسیم از روده و باز جذب کلسیم از توبولهای کلیوی لازم است. در صورت کمبود میتواند به بیماری راشیتیسم منجر شود. مسمومیت با این ویتامین، اختلالات گوارشی و سنگهای کلیوی را سبب میشود.
ویتامینE
گوشت، جگر، شیر، گندم و سویا حاوی این ویتامین هستند. ویتامین E دارای اثرات ضد اکسیداسیونی است و مانع عقیمی میشود. کمبود آن موجب آتروفی بیضهها و سقط جنین و افزایش آن سبب سردرد و تاری دید میشود.
ویتامین K
این ویتامین در زرده تخم مرغ، اسفناج و کلم یافت شده و در انعقاد خون نقش مهمی ایفاء می کند. کمبود آن باعث نقص شدید در انعقاد خون میشود و افزایش آن سبب آسیبهای کبدی میشود.
ویتامینC
شیر، میوههای تازه، پرتقال، لیمو منابع عمده ویتامین Cهستند. این ویتامین در متابولیسم خیلی از مسیرها نقش داشته و کمبود آن منجر به بیماری اسکوروی میشود که علائم آن تورم لثهها و خونریزی از آنها، تاخیر در بهبود زخم و تاخیر در رشد استخوان است.
ویتامینB1
ویتامین B1 در تخم مرغ و سبوس برنج یافت میشود و به عنوان کوآنزیم با آنزیمهای پیرو وات دهیدروژناز، آلفا کتوگلوتارات دهیدروژناز و نزانسی کتولاز همکاری دارد. کمبود آن بیماری بری بری را به وجود میآورد که علائم آن خستگی، ضعف عضلانی، خواب آلودگی و آتاکسی است.
ویتامینB2
ویتامینB2 در جگر، شیر، حبوبات و سبزیها یافت میشود. این ویتامین سازنده دوکوآنزیم FADوFMN است که در زنجیره انتقال الکترون نقش دارند. کمبود این ویتامین سبب ترک خوردن پوست و لبها، قرمزی و خارش چشمها میشود.
نیاسین
نیاسین در گوشت، تخم مرغ، گندم و گوجه فرنگی یافت میشود. این ویتامین هم سازنده دوکوآنزیمNADوNADP است که در زنجیره انتقال الکترون نقش دارند. کمبود این ویتامین اسهال، درماتیت، دمانس و مرگ را به همراه دارد.
اسیدپانتوتنیک
این ماده در جگر، تخم مرغ، گوجه فرنگی و سیب زمینی یافت میشود و بخشی از کوآنزیمA را میسازد. کمبود آن سبب ناراحتی گوارشی، تحریک پذیری، بیقراری، نامنظم بودن خواب میشود.
ویتامینB6
منابع این ویتامین، گوشت، شیر و حبوبات هستند. این ویتامین سازنده کوآنزیم پیرید و کسال است و کمبود آن سبب آنمی، لنفوسیتوپنی و تشنج میشود.
ویتامینBC
این ویتامین در جگر، شیر، گندم و گل کلم یافت میشود. در سنتزپورینها و تیمیدین شرکت میکند و کمبود آن سبب آنمی، آزواپسرمی در مردان و آمنوره در زنان میشود.
ویتامینB12
منابع این ویتامین جگر، شیر و تخم مرغ است. به صورت متیل کوبالامین در واکنش ترانس متیلاسیون و ساخت اسیدنوکلئیک شرکت میکند و کمبود آن موجب آنمی و نروپاتی محیطی میشود.
ویتامینH
ویتامینH در جگر، شیر، گوجه فرنگی و عسل یافت میشود و به عنوان کوآنزیم همراه با آنزیمهای پیرووات کربوکسیلازواستیل کوآکربوکسیلاز شرکت میکند. کمبود آن منجر به آنمی، آسیبهای پوستی و درد عضلانی میشود.
منبع: روزنامه مردمسالاری