نمایش تلویزیونی یا همان تلهتئاتر ساختاری قدیمی در تلویزیون ایران است؛ زمانی که سیمای جمهوری اسلامی تنها دو کانال بیشتر نداشت، تلهتئاتر ساختاری ثابت در تلویزیون بود و از همان زمان آثار ماندگاری چون «ملکههای فرانسه»، «معمای یک قتل»، «سوءتفاهم»، «تله موش»، «برده رقصان» و «تاجر ونیزی» بر اساس متن نویسندگان مطرح جهان شکل گرفت.
پس از مدتی تلهتئاتر به عنوان ساختاری جدی تر به شبکه چهار ـ با تعریف شبکه فرهیختگان ـ رفت و مخاطب علاقمند به تئاتر عادت کرد شبهای چهارشنبه شاهد پخش تلهتئاترهایی باشد که بعضا توسط بازیگران و کارگردانان مطرح عرصه تئاتر ضبط و پخش می شدند.
پخش نمایشهای تلویزیونی در شبکه چهار در این سالها هیچگاه قطع نشد و در مقاطعی حتی تلهتئاترهای خارجی یا نمایشهای ایرانی تکراری روی آنتن رفتند اما همه میدانستند که چهارشنبه شبهای شبکه چهار مختص به تلهتئاتر است.
با این حال مدتی است که به نظر میرسد ساختار تلهتئاتر آن طور که باید و شاید در شبکه چهار جدی گرفته نمی شود و هر چند مسؤولان این شبکه با پخش مجموعه نمایشی قابل توجه «رازهای یک خانه» بر اساس نوشتههای چخوف، سعی در پر کردن این خلاء دارند، اما برخی کارشناسان و فعالان حوزه تئاتر همچنان بر این باورند که تئاتر تلویزیونی نباید از استودیو خارج شود و در این صورت دیگر ویژگی تئاتر را ندارد.
شبکه چهار سیما نیز در معرفی مجموعه نمایشی «رازهای یک خانه» آورده است:
شاید بشود گفت که مجموعه «رازهای یک خانه» یک تلهتئاتر فیلمشده است. تصویربرداری این مجموعه نمایشی از اول مرداد در باغ و عمارتی در تهران آغاز شد و گستردگی لوکیشن، این امکان را به کارگردان داد که بتواند قصههای خود را در فضایی واقعی به نمایش بگذارد.
در واقع شاید ساختار این مجموعه به دلیل لوکیشنهای یکسان به ظاهر بی شباهت به تلهتئاتر نباشد اما این هنر کارگردان است که بتواند چند قسمت را در یک محل ثابت به گونهای کارگردانی کند که هر قسمت، جذابیتهای خاص خود را برای مخاطب داشته باشد و بتواند بیننده را تا آخر با خود همراه کند.
طبیعی است که تئاتر علاقهمندان خاص خود را دارد اما این مجموعه سعی کرده به نوعی با تلفیق تئاتر در فضاهای سریالسازی هم مخاطب خاص و هم مخاطب عام را راضی نگه دارد.
خبرنگار سرویس تلویزیون ایسنا، در گفتوگویی با مدیر تامین برنامه شبکه چهار سیما، وضیت کلی ساخت تلهتئاتر در این شبکه را جویا شد.
علی رحیمی به ایسنا گفت: ساخت تلهتئاتر کار بسیار سختی است و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست.
این مدیر تلویزیون با اعتقاد بر اینکه «رازهای یک خانه» نمی تواند جای تلهتئاتر را در شبکه چهار پر کند، افزود: مجموعه نمایشی «رازهای یک خانه» با تلهتئاتر تفاوت دارد؛ چرا که ماهیت این دو ساختار فرق می کند و نمی تواند جای تلهتئاترها را پر کند اما در کل ساخت تلهتئاتر برای تلویزیون سخت و هزینهبر است.
وی عنوان کرد: طی چهار سالی که در شبکه چهار سیما فعالیت دارم، در ارتباط با ساخت تلهتئاتر پیگیری های زیادی کردم و طی صحبتهایی که با کمپانی ها داشتم، متوجه شدم که خیلی به سراغ تولید تلهتئاتر نمی روند، به دلیل اینکه اقتصادی نیست.
او ادامه داد: تئاتر در همه جای دنیا همیشه پخش می شود و علاقمندان هم به تماشای آن می روند اما اینکه ما بخواهیم آن ها را به صورت تله دربیاوریم و برای پخش تلویزیونی آماده کنیم، به خاطر اینکه مقرون به صرفه نیست، خیلی از کشورها دیگر این کار را نمی کنند.
رحیمی در ادامه توضیح داد: البته تولید کم تلهتئاتر علاوه بر هزینهبر بودن یک دلیل دیگر هم دارد و آن هم این است، افرادی که کارشان تئاتر است به محض اینکه صحنهای از تئاتر را از تلویزیون می بینند، معتقدند ارزشهای دراماتیک خود را از دست می دهد به همین خاطر خیلی دلشان نمی خواهد تئاترها را تلویزیونی کنند.
مدیر تامین برنامه شبکه چهار در عین حال از آماده شدن چند تلهتئاتر جدید برای پخش از تلویزیون در تابستان خبر داد و گفت: با تمامی این تفاسیر و مشکلاتی که در حوزه تولید تلهتئاتر حاکم است، با همکاری های خوب گروه فیلم و نمایش شبکه چهار و همکاران خودمان که زحمات زیادی کشیدند چند تلهتئاتر برای پخش آماده کردیم که منتظر آمادهسازی آنها هستیم؛
چرا که برگرداندن آثار تئاتری به فارسی کار بسیار مشکلی است و ترجمه آنها هم نیز وقتگیر است؛ به عنوان مثال مجموعه «شاه لیر» که از تلویزیون پخش شد، شش ماه زمان برد تا توانستیم آن را به فارسی برگردانیم به دلیل اینکه یک اثر ادبی بود؛ بنابراین فردی که آن را ترجمه می کند باید به ادبیاتی که مد نظر است پایبند باشد و جالب اینجاست که ترجمه «شاه لیر» خودش بعدها یک کتاب هنر برای دانشجویان رشته تئاتر شد که خیلی هم ارزشمند است.
رحیمی در پایان به ایسنا گفت: برای پخش تلهتئاترهای جدید که در تابستان قرار است به روی آنتن بروند، در حال انجام کارهای مقدماتی هستیم که به زودی انجام می شود.
منبع: ایسنا