بررسی تأثیرات شبکه پویا بر کودکان

تلویزیون، رسانه ای فراگیر و پرمخاطب است که اگرچه برای کودکان و نوجوانان، برنامه هایی را تهیه و پخش می کند، اما کودکان، به دیدن برنامه های خاص خودشان، بسنده نکرده و پای سایر برنامه ها نیز می نشینند. کودکان و نوجوانان اغلب، ساعت های طولانی را صرف تماشای برنامه های تلویزیونی می کنند و به همین ترتیب، تاثیر بیش تری را از این رسانه دریافت می کنند. در این حال، بازگشایی شبکه پویانمایی جدیدی که از صبح تا شب، انواع انیمیشن را پخش می کند و کودکانی را که دایم، از فعالیت نکردن آن ها گله مندیم، پای تلویزیون میخ کوب نگه می دارد، چه محاسن و معایبی دارد؟ آیا این، راه کار درستی برای سرگرم کردن کودکان و رونیاوردن آن ها به شبکه های انیمیشن ماهواره ای است؟ این ها، سوال هایی است که در پرونده این شماره، از کارشناسان صاحب نظر کشور، جویا شده ایم.

● حتی یک برنامه خوب هم برای همه، خوب نیست
واقعیت این است که برنامه های تلویزیونی می توانند پیام های مختلفی را صادر کرده و گیرنده ها یا کودکان ما هم، پیام های مختلفی را دریافت می کنند. بنابراین اگر برنامه ای، برای کودکی خوب و مفید باشد، دلیل بر این نیست که برای کودک دیگری نیز خوب باشد. مثلا انیمیشن هایی که در آن ها، به مساله مرگ پرداخته می شود، ممکن است برای کودکان حتی آموزش هایی داشته باشد که بتواند آن ها را با واقعیت های طبیعی زندگی آشنا کند تا رشد و تکامل صحیحی در این زمینه داشته باشند، اما در عین حال ممکن است همین برنامه، برای کودکی که زمینه اضطراب بیمارگونه دارد، مناسب نباشد.

● وقتی تلویزیون جای مامان و بابا را می گیرد
مطالعات انجام شده نشان می دهد که امروزه، کودکان، زمان زیادی را با تلویزیون می گذرانند. یک علت این اتفاق، شاید مشغله های والدین باشد؛ آن ها ترجیح می دهند کودکان شان، پای تلویزیون نشسته و مزاحم کار آن ها نشوند. به همین دلیل، کودکان حتی غذایشان را جلوی تلویزیون می خورند. این قبیل کودکان، به طور مستمر زیر نفوذ بار اطلاعاتی فراوانی قرار می گیرند. در همین زمان است که عقیده و طرز فکر کودکان، به طور منفعلانه ای شکل می گیرد و به جای آن که تاثیرگذار باشند، دایم تاثیرپذیرند.

● محدود کردن کودکان یا مدیریت کردن برنامه های تلویزیون؟
بسیاری از ما، همواره می پرسیم که چرا کودکان مان، این گونه فکر می کنند و چرا طرز فکر کودکان امروزی تا این حد متفاوت با صلح و آرامش است. واقعیت این است که ما اصلا نمی دانیم منبعی که این افکار را به کودکان مان داده کجاست! درست است که کودکان در ظاهر مشغول دیدن یک فیلم یا انیمیشن می شوند، اما در واقع، در حال آموزش گرفتن از یک فرهنگ هستند. این که ما فقط بترسیم و کودکان مان را محدود کنیم، چیزی را درست نمی کند. اگر کودک محدود شود، فقط از دیگر هم سن وسالانش عقب می افتد؛ در مقابل اگر تلویزیون و دستگاه های پخش کننده فیلم و انیمیشن، اطلاعات درست و صحیحی را به فرزندان مان بدهند، بسیار خوب و باارزش هستند و می توانند سطح تکامل فرهنگی کودک را ارتقا بخشند.

● این یک فیلم است؛ واقعی نیست
از نظر علمی، وقتی کودکان به سن آموزش یا شش، هفت سالگی می رسند، کمی قانون مند شده و می توانند به تدریج، فانتزی را از واقعیت جدا کنند، اما کودکان بسته به هوش، تجربه ها و پتانسیل های وجودی شان متفاوت عمل می کنند. بعضی از کودکان، حتی تا ۱۱ سالگی که نوع تفکر، متفاوت می شود و معمولا حالت انتزاعی پیدا می کند، فرق بین فانتزی و واقعیت را به درستی تشخیص نمی دهند. حتی ممکن است تفکر عینی، در بعضی از بزرگسالان، هم چنان استمرار پیدا کرده و تفکر انتزاعی، در آن ها شکل نگیرد. چنین افرادی به راحتی می توانند با یک هنرپیشه یا شخصیت بازی های رایانه ای، همانندسازی کنند و خودشان را جای آن ها بگذارند. به همین دلیل، گاهی پس از پخش برنامه هایی از تلویزیون، شاهد بروز اتفاق هایی هستیم که کودکان خود را جای بازیگر اصلی فیلم گذاشته و حوادثی را برای خود ایجاد کرده اند.

● وضعیت روح و روان فرزندتان چطور است؟
در تحقیقات انجام شده، دیده شده رشد جسمانی کودکانی که زمان های زیادی را با تلویزیون می گذرانند، به خطر می افتد. این کودکان، علاوه بر مشکلات روحی و روانی، ممکن است دچار چاقی مفرط و مشکلات قلبی عروقی هم شوند. بنابراین ما با طیفی از مشکلات، روبه رو هستیم. پس، فکر نکنید وقتی کودک تان، پای تلویزیون نشسته و برنامه ای را تماشا می کند، همه چیز آرام است و شما با خیال راحت، می توانید به کارهایتان برسید. مطمئن باشید این لحظات، لحظات مهمی هستند؛ زیرا در آینده باید وقت زیادی صرف کنید تا مشکلات احتمالی را که برای کودک ایجاد شده، برطرف کنید. متاسفانه، امروزه تلویزیون، نقش ارزشی فراوانی برای کودکان پیدا کرده است. بسیاری از کودکان، پای شبکه های ماهواره ای و تلویزیونی می نشینند، حتی درباره آن ها صحبت کرده و سریال ها را پی گیری می کنند.

بسیاری از والدین به ما مراجعه می کنند که مثلا خط فرزند ما خوب نیست. وقتی بررسی می کنیم، متوجه می شویم این کودک، هیچ گونه مهارت حرکتی ظریفی را در خود توسعه نداده که خطش خوب شود؛ یعنی زمانی که باید بازی می کرده، محدود شده و پای تلویزیون نشسته. حالا، ما باید سعی کنیم در قالب کار درمانی، مشکلش را حل کنیم.

● وقتی کودکتان پای تلویزیون می نشیند، وظیفه شما چیست؟
به برنامه هایی که کودکان، دوست شان دارند و می بینند، دقت کنید. دست کم گاهی وقت ها، کنار فرزندان تان نشسته و با آن ها، تلویزیون ببینید. در این زمان، می توان با کودکان تعامل برقرار کرد.

برنامه های تلویزیون، حتی اگر خوب هم باشند، باید محدود شده و کودک، فقط ساعت خاصی، اجازه تماشای تلویزیون را داشته باشد. بنابراین در زمان های تعیین شده ای، آن را روشن و در زمان های خاصی، آن را خاموش کنید. یکی از زمان هایی که تلویزیون حتما باید خاموش باشد، هنگام صرف غذاست. متاسفانه، بسیاری از خانواده ها، سفره را پهن و هم زمان، تلویزیون را هم روشن می کنند. دقت داشته باشید که زمان غذا خوردن، هنگام تعامل اعضای خانواده با هم است و در این زمان ها، می توان با کودکان ارتباط برقرار کرد.

تلویزیون را به هیچ وجه، در اتاق فرزندتان نگذارید. بسیار دیده شده که خانواده ها با خرید یک تلویزیون جدید، تلویزیون قدیمی را در اتاق فرزندشان می گذارند. این کار درست نیست؛ زیرا نمی توانید هیچ نظارتی بر برنامه هایی که کودک می بیند، داشته باشید.

وقتی برنامه ای، صحنه های خشن و پرخاش گرانه دارد یا رفتارهای جنسی را نشان می دهد، همان لحظه تلویزیون را خاموش کنید و به فرزندتان بگویید که به دلیل خشونت نادرستی که در فیلم نمایش داده شده یا رفتاری که بازیگران داشتند و یک کار خصوصی بود، تلویزیون را خاموش کردید. در این زمان کودک متوجه اشتباهاتی که در فیلم اتفاق افتاده می شود و آن ها را درست تلقی نمی کند.

برنامه هایی را که کودکان، مجاز به دیدن آن ها هستند یا از دیدن آن ها منع شده اند، برایشان مشخص کنید و علت مخالفت یا عدم مخالفت خود را هم توضیح دهید.

با کودکان تان درباره برنامه های تلویزیون صحبت کنید. نظرهای آن ها را بپرسید و نظرهای خود را برایشان بازگو کنید. سپس، بر نکته های مثبت آن برنامه، مانند احترام گذاشتن، دوستی، هم کاری و…، تاکید کرده و در مورد نکته های منفی فیلم نیز با او صحبت کنید تا مراقب باشد از آن ها الگوبرداری نکند.

منبع: مجله شهرزاد

3.4/5 - (5 امتیاز)
ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.