آشنایی با گیاه اسطوخودوس و خواص آن

استوقدوس گیاهی است چندین ساله به ارتفاع حدود نیم متر با برگ های متقابل، باریک، دراز، سبز رنگ و پوشیده از کرک های سفید پنبه ای. گلهای آن به رنگ بنفش و به صورت سنبله است. قسمت مورد استفاده این گیاه، گلها و سرشاخه های گلدار آن است. استوقدوس بوی بسیار مطبوعی دارد. طعم آن تلخ است و بعلت بوی مطبوع آن در عطر سازی مصرف می شود. اسانس استوقدوس که از تقطیر گل و سرشاخه های گلدار این گیاه به دست می آید مایعی است زردرنگ یا زرد مایل به سبز که دارای بوی مطبوعی است. استوقدوس در بیشتر نقاط دنیا به حالت خودرو می روید مخصوصا در جنوب فرانسه مناطق مدیترانه و در تورنتو به مقدر زیاد وجود دارد و بسته به شرایط محیط و خاک به انواع مختلف ظاهر می شود.

از جمله خواص بالینی این گیاه عبارتند از:
۱- آرام بخشی: یکی از اولین موارد استفاده از روغن گیاه استوقدوس به منظور تسکین سیستم عصبی بوده است. بوی این گیاه آرام بخش می باشد و برای درمان سردردهای میگرنی، اضطراب، افسردگی، فشارهای روحی و تنش عصبی کاربرد دارد.

۲-تسکین درد: یکی دیگر از خواص این گیاه تسکین درد می باشد. روغن گیاه استوقدوس باعث کاهش درد ماهیچه ها، گرفتگی، ارتریت، درد مفاصل، پیچ خوردگی یا رگ به رگ شدن می باشد. برای برخورداری از این خاصیت گیاه، روغن آن موثر می باشد که روی موضع مالیده و ماساژ می دهند.

۳- مراقبت های پوستی: روغن استوقدوس در اغلب محصولات دارویی پوست کاربرد دارد و این کاربرد اغلب به خاطر بوی معطر آن است. یکی دیگر از خواص گیاه که کمتر نیز شناخته شده می باشد، خاصیت ضد قارچی، گندزدای و ضد التهابی آن می باشد. به همین دلیل در درمان آکنه، چروک صورت، درمان بیماری پسوریازیس، آفتاب زدگی و التیام زخم و سوختگی کاربرد دارد.

۴- ارتقا سلامت امعا و احشا: بعضی افراد اعتقاد دارند که گیاه مزبور برای درمان بعضی از مشکلات گوارشی کاربرد دارد. مثلا جهت روانی و حرکت دستگاه گوارش، تحریک به تولید ماده صفراوی و سایر آنزیم های هضم استفاده می شود. همچنین در درمان علائمی نظیر استفراغ، اسهال، کولیک، معده درد، سوء هاضمه و رفع گاز روده استفاده می شود. روغن گیاه باعث بهبود جریان خون و در نتیجه رهایی از فشار خون می شود.

موارد احتیاط: استفاده از این گیاه و روغن آن برای بعضی افراد نظیر بیماران دیابتی، زنان حامله و شیرده ممنوع می باشد. همچنین افرادی که دارای پوست حساس هستند باید در زمان استفاده از روغن گیاه، احتیاط های لازم را اعمال کنند.

طرز استفاده
۱- دم کرده اسطوخودوس: حدود ۵ گرم سرشاخه گلدار یا گل این گیاه را در یک لیتر آبجوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید. مقدار مصرف این دم کرده ۴-۳ فنجان در روز است.

۲- کمپرس اسطوخودوس: ۳۰ گرم گل یا سرشاخه گلدار این گیاه را با یک لیتر آبجوش مخلوط کرده و به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید.