گفتوگو با زری فتحی، جوانترین داور بینالمللی ایران
زری فتحی ۲۹ ساله است و جوانترین داور ایرانی. فتحی فوقلیسانس فیزیولوژی ورزشی دارد و ۴، ۵ سالی است که ازدواج کرده. او به خاطر اینکه عاشق داوری است، تصمیم دارد فعلاً بچهدار نشود تا بتواند همچنان داوری کند. زری فتحی هم مثل گلاره ناظمی، اولین داوری است که مسابقات فوتسال مردان را در آلماتی قزاقستان (بین تیمهای بلاروس و آلمان) قضاوت کرده و البته برای جام ملتهای اروپا انتخاب شده. فتحی که در شیراز زندگی میکند، منتظر راهاندازی جام جهانی فوتسال بانوان است تا به آرزویش برسد. آرزوی قضاوت جام جهانی فوتسال بانوان که فکر میکند حق داوران ایرانی حضور در آن است.
چطور شد داوری را انتخاب کردی؟ آن هم داوری فوتسال.
برادر من رضا فتحی فوتبالیست بود و در فجرسپاسی بازی میکرد. وقتی بازیهایشان را میدیدم از اینکه داور وسط زمین به اصطلاح پادشاهی میکند خیلی خوشم آمد و میخواستم من هم همینطور باشم. از بچگی اینطور رهبری کردن را دوست داشتم و همین مسأله باعث شد به داوری علاقه خاصی پیدا کنم. ۱۸ سالم بود که کلاس داوری درجه ۳ را گذراندم، ۲ سال بعد درجه ۲ و بعد هم یک. برای اینکه داور ملی شوم باید ۳ سال از آخرین مدرک داوریام میگذشت اما با توجه به اینکه تستهای داوری را خیلی خوب گذراندم به صورت افتخاری به کلاسهای داوری ملی دعوت شدم و بعد هم به بینالمللی. در اولین سمینار هم الیت شدم.
خودت و برادرت ورزشی هستید، همسرت چطور؟
دقیقاً، همسرم اصلاً ورزشی نیست. وقتی مینشینیم فوتبال میبینیم فقط طرفدار تیمی است که برنده میشود (با خنده) یعنی تا این حد فوتبالی است. اما همیشه حامی من است و کنارم بوده. خیلی وقتها خسته و ناراحت شدم اما همسرم من را به اصطلاح هل میداد و میگفت ادامه بده.
جوانترین داور ایران هستی؟
بله، از همه جوانتر هستم. هم در آسیا و هم در ایران.
اگر بچهدار شوید، میگذاری داور شود؟
حتماً. قطعاً تلاشم را میکنم که داور شود.
همسرت مخالفت نمیکند؟
اصلاً. من به قدری از داوری و شیرینیهایش برای همسرم صحبت کردم که خود او هم عاشق داوری شده. الآن طوری شده که هر وقت از تلخیهای کارم میگویم به من شیرینیهای داوری را بازگو میکند.
حتما تمرینات زیادی هم هر روزداری که خیلی هم سنگین است و شاید هر کسی از پس آن برنیاید.
بله، با توجه به اینکه ما هر ساله اول بهمن سمینار داوری داریم و باید تست آمادگی جسمانی را پاس کنیم و البته به خاطر قضاوتهایمان در لیگ فوتسال، مجبوریم همیشه بدنمان را آماده نگه داریم. به خاطر همین از ۷ روز هفته، ۶ روز را تمرین میکنم. آن یک روز هم معمولاً ابلاغ داوری دارم و باید بازی قضاوت کنم.
در مورد شیرازیها یک سری شایعهها وجود دارد اما ظاهراً این مسأله اصلاً ربطی به شما پیدا نمیکند؟
(میخندد) بله میگویند شیرازیها کمی تنبل هستند. اتفاقا چندی پیش هم یکی از خبرنگاران دیگر هم این سؤال را از من پرسید اما باید بگویم شیرازیها خوشگذران هستند، نه تنبل. تمام آدمهای موفق دنیا شیرازی هستند که باید کشف شوند. برای من تمریناتم آنقدر مهم است که حتی قبل از اینکه برای برنامه تلویزیونی به تهران بیایم، با اینکه ساعت ۱۱:۴۵ صبح پرواز داشتم، ۷ صبح رفتم تمرین و بعد از آن به تهران آمدم چون اصلاً دوست ندارم حتی یک روز هم بدون تمرین باشم.
مربی اختصاصیداری یا اینکه زیر نظر فدراسیون فوتبال تمرینات را انجام میدهی؟
مربی اختصاصی دارم که زیر نظر فدراسیون فوتبال هم نیست. خودم از جیبم هزینه میکنم و این مسأله را پذیرفتم.
پس باید خیلی پولدار باشی.
(میخندد) خیلی… باور کنید اینطور نیست. همه ما عاشق داوری هستیم که در این شغل ماندیم. البته من هیچوقت روی دستمزدهای داوری حساب نکردم چون شغل دیگری دارم. من معلم ورزش هستم و معلمی میکنم تا پول در بیاورم و بتوانم داوری کنم. همه ما داوران شور و اشتیاق خاصی برای قضاوت کردن بازیها داریم. اکثر همکارانم چون حرفه و شغل دیگری ندارند از مشکلات مالی شاکی هستند اما به عشق داوری ماندند.
داوری در ایران خیلی کمدرآمد است و دستمزد بانوان داور هم پایینتر از بقیه. با این شرایط چطور داوری میکنی؟ آن هم با مسافتهای طولانی که باید بگذارنید؟
خوشبختانه اخیراً حقوقهای معوقه چندین سالهمان را پرداخت کردند. البته کامل پرداخت نشده اما بیشترش را دادند. به هر حال یک سری مشکلات اقتصادی گریبانگیر کشور شده که فدراسیون هم مستثنی از این مسأله نیست. به خاطر همین هم شرایط سختی برای اعزامها داریم و اکثراً زمینی است. البته به تازگی نزدیکترین جاها را برایمان چیدمان میکنند که مسافت طولانی نرویم. به هر حال کار سختی است و اگر کسی علاقهمند نباشد بدون شک نمیتواند بماند. از دور داوری ورزشی زیباست اما واقعاً شغل پراسترسی است. رفت و آمدها به کنار، کلا شغلمان استرس زیادی دارد و اگر خدایی نکرده اشتباه داشته باشیم شرایط خیلی سخت میشود.
اگر اشتباه تأثیرگذار داشته باشی، چه کار میکنی؟
خیلی ناراحتکننده است. واقعاً این ناراحتی را هیچ کس جز داور درک نمیکند. ما هم انسان هستیم و جایزالخطا اما ناراحتکنندهتر این است که وقتی قضاوت خیلی خوبی داریم علیهمان صحبت میکنند. من ۴، ۳ هفته پیش قضاوتی داشتم که آنقدر خوب بود وقتی فیلم بازی را میدیدم به خودم آفرین میگفتم اما دیدم یک تیم علیه من انتقاد کرد که برایم عجیب و ناراحتکننده بود. نمیگویم همیشه بدون اشتباه بودم اما وقتی خیلی خوب داوری میکنی یک سری بیمهری میکنند، خیلی ناراحتکننده است.
اگر اشتباه تأثیرگذار داشته باشی، عذرخواهی میکنی؟
خدا را شکر تا الآن این شرایط پیش نیامد.
به هر حال همین عملکرد خوب باعث شد برای قضاوت جام ملتهای اروپا انتخاب شوی. وقتی به شما اطلاع دادند برای این مسابقات، انتخاب شدی چه کار کردی؟
به محض اینکه خبردار شدم، به پدرم زنگ زدم و گفتم. حدود ۲۰ دقیقه گذشت که پدرم به من زنگ زد و گفت بیا جلوی در. آن روز مدرسه بودم که دیدم پدرم آمد و مرا بغل کرد و تبریک گفت.
پس ظاهراً پدرت ورزشیتر از همسرت است که اول به ایشان خبر دادی.
بله، البته بعد از اینکه به پدرم گفتم، با همسرم هم تماس گرفتم و به او هم گفتم اما چون پدرم ورزشیتر است دوست داشتم اول به ایشان بگویم. بعد از آن هم رفتم باشگاه خودم را با تمرینهای زیاد تخلیه کردم.
سقف آرزویت در داوری کجاست؟
سوت زدن جام جهانی فوتسال که قطعاً میتوانم به آن برسم.
به گلاره ناظمی لقب علیرضا فغانی بانوان را دادند. البته با توجه به جدیت خاصی که در داوری دارد، کمی هم شبیه به کولینا است. تا حالا فکر کردی شبیه کدام داوری هستی؟
راستش را بخواهید تا الآن به این مسأله فکر نکردم.
الگویت در داوری چه کسی است؟
آقای سهرابی داور بینالمللی فوتسال. من قضاوتهای ایشان را خیلی دوست دارم و همیشه دلم میخواهد مثل ایشان قضاوت کنم. آقای سهرابی در جام جهانی قضاوت کرده که امیدوارم من هم بتوانم این فرصت را به دست بیاورم.
پس فکر میکنی به آرزویت برسی و در جام جهانی هم قضاوت کنی.
جام ملتهای اروپا هم مسابقات بزرگ و ارزشمندی است اما فکر میکنم جام جهانی فرق دارد. امیدوارم هر کدام از ما (یعنی من و گلاره ناظمی) بتوانیم برویم و جام جهانی فوتسال بانوان را قضاوت کنیم خوشایند است. این دیگر میشود، آخر آخر داوری. برایم خیلی خوشحالکننده است که جهان به توانایی داوران ایرانی پی برده و حجاب ما را پذیرفته. وقتی ابلاغها را دادند یعنی مشکلی با حجابمان ندارند که این مسأله یک حس خوشایند وصفنشدنی به من میدهد. اینکه اسم کشورم و حجابم در همه دنیا حضور دارد.
این روزها خیلی بیشتر از همیشه مورد توجه قرار گرفتی. این مسأله را دوست داری؟
خدا را شکر تا الآن رسانهها توجه خوبی به داوری بانوان داشتند. بدون شک هر کسی کارش و تلاشهایش رسانهای شود خوشحال میشود. اینکه سختیهای کارمان دیده میشود خیلی میتواند در موفقیتهایمان تأثیر بگذارد. مثلاً اینکه بازیکنان میدانند داوران هم پا به پای آنها هر روز تمرین دارند، بیشتر ما را درک میکنند. هم من و هم گلاره (ناظمی) تا الآن قضاوتهای خوبی داشتیم. گلاره فینال المپیک را سوت زد و من هم ردهبندی جام ملتهای آسیا. اینها نه رسانهای شد و نه اینکه حمایتی به دنبال داشت. تا اینکه اخیراً توجهها بیشتر شد.
دعوت شدن برای قضاوت جام ملتهای اروپا آنقدر مهم است که حتی به برنامه فرمول یک هم دعوت شدی؟
بله، البته آنجا در مورد جام ملتهای اروپا صحبتی نشد و بیشتر در رابطه با مشکلات صحبت کردیم. به هر حال برنامه فرمول یک، برنامهای اجتماعی است که مخاطبان زیادی هم دارد.
در استان فارس هم حمایتی از شما نشد؟
باور نمیکنید من تا الآن حتی یک تماس هم برای تبریک نداشتم، از هیچ ارگان و مسئولی. فقط ۲، ۳ تماس تلفنی داشتم که آن هم از تهران بود، سازمان لیگ و کمیته داوران. صدا و سیما هم تماس گرفت که خبر را اعلام کنند. اما حتی از هیأت فوتبال استان هیچ تماسی با من گرفته نشد. فکر میکنم اگر این اتفاق برای یک مرد افتاده بود خبرش مثل بمب میترکید.
خیلی ناراحتکننده است. به خاطر اینکه مشکلات زیادی در داوری وجود دارد که مهمترین و البته تلخترین آن، مصدومیت است.
دقیقاً. اتفاقاً سالها پیش یادم است که کشیدگی وحشتناکی در عضله دوقلوی پایم داشتم. آن هم دقیقاً وقتی که باید برای بینالمللی شدن تست میدادم. تست دادن با این شرایط حتی میتوانست منجر به تشدید مصدومیت و در نهایت خداحافظی همیشگی از داوری شود اما من هم که عاشق داوری هستم، آن زمان با بیحس کننده دندان، توانستم درد پایم را کم کنم و بروم تست بدهم. بعد از اینکه تست را پاس کردم هم ۲ ماه خانهنشین شدم. حتی نمیتوانستم راه بروم اما خدا را شکر بعد از آن توانستم برگردم.
شاید این مصدومیت به خاطر استرس بالایی باشد که داشتی چون گلاره ناظمی هم در یکی از حساسترین موقعیتهای داوریاش مصدوم شده بود.
درست است. این اتفاق دقیقاً زمانی برای من افتاد که گفتند باید تست بدهم. چهارشنبه بود به من اعلام کردند باید جمعه تست بینالمللی شدن بدهم که همان لحظه این کشیدگی برایم اتفاق افتاد اما به هر حال توانستم همه این سختیها را بگذرانم و به آن چیزی که میخواهم برسم. امیدوارم بتوانم روزی هم جام جهانی فوتسال را قضاوت کنم تا آرزوهایم تکمیل شود.
منبع: مجله ایران بانو