مروری بر تاریخچه و کارکرد تله فیلم

امروزه دیگر همه با تله فیلم آشنا هستند و هر هفته چند نمونه از آن در شبکه های مختلف تلویزیون روی آنتن می رود. واقعیت این است که تاریخچه تله فیلم و ساخت آن را می توان با نیاز مخاطب و البته شبکه های تلویزیونی به تأمین فیلم و سرگرمی مربوط دانست.

با گسترش شبکه های تلویزیونی و البته افزایش جمعیت بویژه پس از پایان جنگ که جامعه به اوقات فراغت بیشتری نیاز داشت، دیگر ساخت فیلم های سینمایی و تولید سریال های تلویزیونی نمی توانست پاسخگوی نیاز رسانه و مخاطبان آن باشد؛ بنابراین نهضت تله فیلم سازی از دهه ۷۰ شکل گرفت و طی دهه ۸۰ به اوج خود رسید، طوری که تعداد تله فیلم هایی که سالانه ساخته می شوند، از تولید فیلم های سینمایی در طول سال پیشی گرفته است.

● شناخت تله فیلم
تله فیلم یا فیلم تلویزیونی، فیلمی است که به طور اختصاصی برای شبکه های تلویزیونی ساخته می شود. تله فیلم، واژه ترکیبی است که از تله (تلویزیون) و فیلم (فیلم سینمایی) می آید. آنچه در تله فیلم اهمیت دارد فرم، زبان و نحوه روایت فیلم تلویزیونی است نه نوع دوربین آن.

● تاریخچه تله فیلم در اروپا و آمریکا
تاریخچه تله فیلم در اروپا و آمریکا به سال های میانی دهه ۸۰ برمی گردد؛ زمانی که شیوه تولید سینمایی و تلویزیونی تغییر کرد و استودیوهای بزرگ فیلمسازی جای خود را به استودیوهای کوچک و گروه های مستقل داد. کانادا یکی از سردمداران تولید تله فیلم در دنیاست.

● ویژگی های تله فیلم
برای شناخت ماهیت و کارکردهای تله فیلم که آن را از شکل های دیگر نمایش مثل فیلم و سریال متمایز می کند، باید ویژگی های این مدیوم را شناخت. برخی از مهم ترین ویژگی ها و شاخص های تله فیلم به این شرح است:

۱ـ هزینه تولید تله فیلم کم است و گروه تولید آن با حداقل نفرات ممکن شکل می گیرد.

۲ـ تله فیلم ها به صورت ادواری از شبکه های تلویزیونی و کابلی پخش می شود؛ نه این که مانند ایران تنها یک بار پخش شود.

۳ـ زمان محصول نهایی تله فیلم ۷۰ تا ۹۰ دقیقه است.

۴ـ فیلمنامه تله فیلم کاربردی است، یعنی با موضوع های آموزشی یا رسانه ای سفارش داده می شود.

۵ـ بودجه تولید تله فیلم از بخش های دولتی و نیمه دولتی تامین می شود.

۶ـ تله فیلم به شبکه های تلویزیونی فروخته می شود و درآمدزایی دارد.

۷ـ یک یا دو بازیگر معروف در آنها بازی می کند.

۸ـ فیلمنامه تله فیلم از داستان های معروف اقتباس می شود.

۹ـ در آنها از لوکیشن های جذاب با قابلیت های گردشگری و همچنین موسیقی محلی استفاده می شود.

۱۰ـ یکی از کاربردهای تله فیلم مثلا در آمریکا دنباله سازی ارزان فیلم های پرهزینه است. «جنگ ستارگان» نمونه ای است که تله فیلم های زیادی در ادامه آن ساخته شده است.

۱۱ـ فیلمسازی از موضوعات جنجالی روز با فاصله اندک با زمان واقعی رویداد، یکی از کاربردهای اصلی تله فیلم است.

● تله فیلم در ایران
بیش از یک دهه است که ساخت تله فیلم در ایران به شکل جدی گسترش یافته است. شاید بتوان سال ۱۳۷۴ را سال شروع تله فیلم در ایران دانست. در این سال فیلم های «رابطه» به سفارش شرکت مخابرات تولید و از شبکه پنج سیما پخش شد. پس از آن سال ۱۳۷۷ تله فیلمی درباره اعتکاف تولید شد که زمان آن ۷۰ دقیقه بود. تا پیش از افتتاح مرکز سیمافیلم، روند تولید تله فیلم سیر معلومی نداشت و پدیده خاصی محسوب نمی شد. اما با تاسیس مرکز سیمافیلم، هدف تاسیس آن ساخت فیلم هایی با درجه «الف» اعلام شد. تله فیلم هم درجه بندی «الف» داشت.

در باب دلایل مدیران تلویزیون در روی آوردن به تله فیلم، تحلیل های بسیاری وجود دارد. یکی از این تحلیل ها این است که از سال های ۱۳۷۶ و ۷۷ فشار نهادهای فرهنگی، کارشناسان، برخی مسئولان و عده ای دیگر در مساله پخش فیلم های آمریکایی در تلویزیون و اخطارهای جدی در خصوص اثرات تخریبی آن افزایش یافت. فیلم های سینمایی ایرانی تولید شده پس از دوم خرداد ۷۶ نیز با سیاست ها و ممیزی تلویزیون همخوانی نداشت. گسترش شبکه های تلویزیونی هم نیاز به پخش فیلم بیشتر را به وجود آورد. مناسبت های مختلف مذهبی، آیینی و تاریخی یکی از عوامل شکل دهنده نیاز تلویزیون به تله فیلم محسوب می شود.

● ۹۰ دقیقه ای ها
می توان با اطمینان گفت تقریبا هیچ کشوری، فیلمی متناسب با خطوط قرمز صداوسیمای ما تولید نمی کند. با تولید تله فیلم است که صداوسیما می تواند با اطمینان، چیزی را که خودش ساخته است و استاندارد و خطوط قرمزش در آن رعایت شده به جای فیلم سینمایی معمول پخش کند. در نتیجه، مدیران صداوسیما کم کم تصمیم گرفتند خودشان فیلم های بلند مناسب پخش تولید کنند. ابتدا سیمافیلم در هر سال تعدادی تله فیلم تولید کرد، اما پس از گذشت یکی دوسال، شبکه های تلویزیونی خود به طور مستقل به تولید روی آوردند. در یکی دو سال اخیر این محصولات به ۹۰دقیقه ای مشهور شده اند. فیلمنامه نویسان و کارگردانان زیادی از سینما به تلویزیون کوچ کردند و در رونق تولید تله فیلم ها هرکدام سهم خود را بردند.

گرچه بسیاری از کارشناسان و منتقدان سینمایی، تله فیلم ها را فاقد کیفیت و استاندارد لازم می دانند، اما تله فیلم هایی نیز یافت می شود که از بسیاری فیلم های سینمایی روی پرده امتیازات بیشتری دارد. بخش مهمی از این تله فیلم ها به تولیدات مرکز سیمافیلم تعلق دارد که در جشنواره های مختلف داخلی و خارجی موفق به دریافت جوایز ارزشمندی شده است. با این حال به نظر می رسد تولید و اکران تله فیلم در کشور ما نیازمند حمایت بیشتری است.

سیدرضا صائمی؛ روزنامه جام جم

امتیاز دهید: post
ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

2 نظرات
  1. silver price می‌گوید

    ۲ـ تله فیلم ها به صورت ادواری از شبکه های تلویزیونی و کابلی پخش می شود؛ نه این که مانند ایران تنها یک بار پخش شود.

  2. cataract eye drops می‌گوید

    تله فیلم یا فیلم تلویزیونی به فیلمی اطلاق می‌شود که بطور اختصاصی برای شبکه‌های تلوزیونی ساخته می‌شود. تله فیلم واژه ترکیبی است که از تله(تلویزیون) و فیلم(فیلم سینمایی) می‌آید. آنچه در تله‌فیلم مهم است فرم، زبان و نحوه روایت فیلم تلویزیونی است نه نوع دوربین آن. تاریخچه تله فیلم در اروپا و آمریکا به سالهای میانی دهه ۱۹۸۰ بر می‌گردد. زمانی که شیوه تولید سینمایی و تلویزیونی تغییر کرد و استودیوهای بزرگ فیلمسازی جای خود را به استودیوهای کوچک و گروه‌های مستقل دادند. کانادا یکی از سردمداران تولید تله فیلم در دنیا است.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.