طاووس، همسر محبوب فتحعلی شاه قاجار

تخت جواهرنشانی که به نام همسر فتحعلی شاه تخت طاووس نام دارد. فتحعلی شاه قاجار بزرگترین حرمسرای این سلسله را داشت اما فقط یکی از آنها تا آخر عمر همسر محبوب او باقی ماند و تاثیرگذار بود. طاووس یکی از هزار زن فتحعلی شاه قاجار بود.دختر بسیار زیبایی که میرزا عبدالوهاب معتمدالدوله معروف به نشاط اصفهانی از شعرای معروف دربار فتحعلی شاه که برای تاج‌الدوله نقش پدر داشت، زمینه ازدواج او با شاه را فراهم کرد. اما گفته می‌شود آنچه موجب دوام علاقه و محبت فتحعلی شاه به طاووس شد، کمال، تدبیر و سیاست او بود. تربیتی که در مکتب نشاط اصفهانی پایه گذاری شده بود. گفته می شود طاووس اشعاری هم سروده اما در منابع تاریخی اثری از اشعار او نیست.

همین زیبایی و کمال باعث شد فتحعلی شاه قاجار مراسم عروسی باشکوهی برای او تدارک ببیند و شهر را آذین ببندند. تخت مرصعی را که تخت خورشید نام داشت برای شب عروسی آماده کردند که بعدها به امر فتحعلی شاه این تخت را «تخت طاووس»‌ نامگذاری کردند که هنوز هم موجود است.

طاووس به قدری علاقه و توجه پادشاه قاجار را به خود جلب نمود که شاه به او لقب «تاج‌الدوله» اعطا کرد و دستور داد یک عمارت تام‌الاجرا از اندرونی و بیرونی و حمام، مشتمل بر تالارهای آیینه متعدد مانند موقع تمکن و نشیمن خود خاقان مغفور که معروف به عمارت چشمه بود، برای تاج‌الدوله ساختند. او زندگی جداگانه‌ای از زنان حرمسرای فتحعلی شاه داشت و حتی برایش وزیر مشخص شده بود که میرزا حسین، پسر مرحوم میرزا اسدالله خان برادر مرحوم میرزا آقاخان صدراعظم، این منصب را برعهده داشت. طاووس در ۲۰سال آخر سلطنت فتحعلی شاه و عزل و نصب حکام و مقامات مهم این دوره بسیار نقش داشت اما برخلاف بعضی زنان صاحب قدرت قاجار، نام بدی از او به جا نمانده و مورخان داخلی و خارجی به نیکی از او یاد کرده و نوشته اند که زنی مؤمن و متدین و دلرحم و با عاطفه بوده و هر مظلومی به درگاه او پناه می‌برد مأیوس برنمی‌گشت. در روزهای بیماری فتحعلی شاه در سفر اصفهان هم که باعث مرگ شاه قاجار شد، طاووس تنها زن از صدها زن حرمسرای شاهی بوده که در کنار شوهر ۶۸ ساله‌اش ماند و از او پرستاری کرد. تاج‌الدوله بعد از درگذشت فتحعلی شاه به اتفاق پسرش سیف‌الدوله به زیارت عتبات رفت و سال‌های پایانی عمرش را در نجف اشرف گذراند و مقبره‌ای برای خود در مجاورت حرم حضرت امیرالمومنین ساخت، که هنوز هم برقرار و معروف است.