علت کم و زیاد شدن حرکات جنین

حرکات جنینی که توسط یک زن باردار احساس می‌شود نشانه‌ای از رشد قدی و وزنی جنین است و خانم باردار معمولاً اولین کسی است که این حرکات را احساس می‌کند و بعد از آن نیز توسط دیگران احساس می‌شود؛ معمولاً به زنان باردار در طول بارداری توسط مراقبین سلامت در درمانگاه‌ها و مراکز بهداشت و یا ماماها آموزش‌های لازم داده می‌شود تا با شمارش تعداد حرکات جنین در طول روز بر سلامتی جنین نظارت داشته باشند. اولین حرکات جنین که مادران آن را احساس می‌کنند تکانه سریع نام دارد. یکی از کارکردهای این حرکت این است که به مادر هشدار دهد اکنون یک جنین در حال رشد در رحم دارد؛ احساس اولین حرکات سریع معمولاً بین هفته‌های ۱۶ تا ۲۲ بارداری اتفاق می‌افتد. این تکانه سریع معمولاً جزء علامت‌های احتمالی بارداری است زیرا سایر حرکات بدن زن می‌توانند حرکات اولیه جنین مانند نفخ شکم و انقباضات عضلات شکمی را شبیه سازی کنند. معمولا زنان بارداری که حاملگی دو قلو یا چند قلویی دارند زودتر از زنان تک قلوزا این حرکات را درک می‌کنند. این افراد ممکن است قبل از ۱۶ هفتگی متوجه اولین حرکت جنین‌های در حال رشد درون رحم خود شوند و این در حالی است که این اتفاق در یک حاملگی تک قلویی از حدود ۲۰ تا ۲۲ هفتگی رخ می‌دهد. البته ماماهای کنترل کننده وضعیت سلامت زنان باردار در مراکز بهداشتی و بیمارستان‌ها می‌توانند این حرکات را از روی شکم قبل از این‌ها اثبات کنند. در ادامه علت کم و زیاد شدن حرکات جنین را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

بررسی عوامل کم و زیاد شدن حرکات جنین

تصور شما اینگونه است که حضور کودک در درون بدن شما فقط با احساس حرکات کودک صورت می‌گیرد اما در مراحل اولیه بارداری و بخصوص ۳ماهه اول این حرکات کمتر احساس شده و یا اصلاً احساس نمی‌شود و این اصلا به این معنا نخواهد بود که مشکلی در رویان به وجود آمده و یا جنین در خطر است. حرکات جنین در طول ۳ ماهه دوم بارداری محسوس‌تر بوده و به گونه‌ای است که مادر این حرکات را کاملا احساس می‌کند و در ۳ ماهه سوم حرکات و ضربات پا و یا دست‌ها از روی شکم نیز دیده می‌شود. با نزدیک شدن به مراحل زایمان ممکن است روند کاهشی در حرکات کودک مشاهده کنید با این حال چه زمانی باید نگران حرکات جنین داخل شکم بود؟ آیا این مسئله جدی است و یا امری طبیعی است؟ بگذارید در این مقاله با حقایق مختلف درباره حرکات کودک آشنا شویم.

چه زمانی حرکات جنینی احساس می‌شوند؟

در بسیاری موارد احساس حرکات جنین در ماه چهارم بارداری و یا در حوالی ۱۶ هفتگی صورت می‌گیرد. حرکات اولیه جنین ممکن است در طول ایامی از بارداری برجسته‌تر از مواقع دیگر باشد و نوزاد در طول بارداری شدت حرکات خود را تغییر دهد که به عوامل بسیاری بستگی دارد.

شمارش تعداد لگدهای جنین

مراقبین سلامت مراکز بهداشتی در سراسر ایران برای جلوگیری از کم و زیاد شدن حرکات جنین به مادران باردار در محدوده سنی ۲۸ هفتگی از بارداری توصیه می‌کنند که تعداد لگدهای جنینی را در طول این هفته بشمارند. شمارش تعداد لگدها از حدود ۲۸ هفتگی از بارداری آغاز شده و تا پایان حاملگی ادامه می‌یابد شمارش تعداد لگدها که به شمارش ۱۰حرکتی معروف است به شما این مسئله را یادآور می‌شود که در طول دو تا سه ساعت باید یک جنین ایده‌آل و نرمال حدود ۱۰ حرکت و یا کمی کمتر را به ثبت برساند و اگر تعداد حرکات در این ایام کمتر از ۴ بار باشد باید حتماً با ماما و یا مراقب خود تماس بگیرید. جنین بر اساس حالات روحی مادر از جمله استرس، غم، شادی، گرسنگی یا غذاخوردن مادر خود حرکات متفاوتی را از خود نشان می‌دهد. آنچه که مهم است وقوع ۴ حرکت در یک ساعت پس از غذا خوردن مادر است و نکته مهم‌تر اینکه اگر جنین برای مدت چند روز حرکت تند و پی در پی داشت و به یکباره حرکات کمتر شده و یا دیگرحرکت نکرد حتماً باید توسط یک متخصص زنان مورد بررسی قرار بگیرد و سونوگرافی بررسی سلامت جنین انجام شود.

آیا کاهش حرکات جنین امری طبیعی است؟

بله حرکات طبیعی جنین ممکن است در حوالی ۳۴ هفتگی و یا به طورکلی در طول سه ماهه سوم بارداری به بعد کاهش یابد و این امر کاملاً طبیعی است و به این دلیل است که فضای کمتری برای حرکت کودک درون فضای رحم وجود دارد و یا اینکه قرارگیری جنین درون رحم به گونه‌ای است که سر رو به پایین و پاها رو به بالا است در این حالت حرکات جنین کمتر احساس می‌شود. هر کاهش حرکتی به معنی بروز مشکل در جنین نیست و کاهش تعداد حرکات جنین در هفته‌های آخر بارداری به دلیل آماده شدن جنین برای تولد است.

عوامل کاهش دهنده حرکات جنین

تعداد حرکات جنین ممکن است به دلایل متعددی کم و زیاد باشد از جمله مقدار مایع آمنیوتیک و یا درصد چربی دور شکم در بدن مادر باردار. وقتی مادر در بارداری وارد سه ماهه سوم بارداری می‌شود الگویی به نام الگوی خواب در جنین شکل می‌گیرد که بدن جنین از یک نمودار خاص خواب و بیداری تبعیت می‌کند بنابراین با تبعیت از این الگو ممکن است هر ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت جنین بخوابد و سپس بیدار شود و در طول خواب نیز مادر باردار هیچگونه حرکتی را از جنین احساس نکند؛ بنابراین اگر جنین در رحم حرکت نمی‌کند ممکن است به این دلیل باشد که خوابیده است. همچنین ممکن است برخی از مادران باردار در طول بارداری و به خصوص سه ماهه سوم متوجه حرکات خاص نوزاد درون شکم یعنی حرکات دست و پا سکسکه و حتی تنفس جنینی شوند و در مقابل تعدادی نیز این حرکات را به هیچ عنوان احساس نکنند و این اتفاق کاملاً به خود مادر بستگی دارد. وقتی زن‌بارداری وارد ۳۸ هفتگی از بارداری می‌شود اگر کودک در وضعیت بریج قرار داشته باشد، مادر حرکات جنین خود را کمتر احساس کرده و یا اصلا احساس نمی‌کند بنابراین وضعیت قرارگیری جنین در دهانه سرویکس نیز عامل درک حرکات جنینی خواهد بود.

مسائل نگران کننده در رابطه با حرکات جنین

حرکات جنین غالباً نشانه سلامت جنین است و از بین رفتن یا کم شدن این حرکات خطرناک است. مسئله نگران کننده درباره حرکات جنین کاهش تعداد حرکات درک شده یا واقعی جنین است و بنابراین با فرض این که مادر باردار توانایی درک حرکات جنین را دارد و پس از مدتی که این حرکات را ارزیابی نموده است به درستی درک کرده که حرکات جنین در رحم به شکل محسوسی کاهش یافته است و یا حتی جنین دیگر تکان نمی‌خورد، می‌توان با استفاده از مداخلات خاص پزشکی از یک عارضه جانبی احتمالی قلبی و مغزی جنینی جلوگیری کرد.

بسیاری از مطالعات در حوزه پزشکی زنان و زایمان سعی بر این دارد که کم و زیاد شدن حرکات جنین را با عملکرد نادرست جفت، ناهنجاری‌های رحمی، محدودیت رشد جنین، حاملگی دوقلو و بندهای ناف محکم در ارتباط تنگاتنگ دانسته و شمارش تعداد لگدها را درجلوگیری از مرگ داخل رحمی جنین پر اهمیت جلوه دهد زیرا کاهش حرکات جنینی ارزیابی‌های بعد از این اتفاق را لازم می‌داند و در واقع پیش نیاز ارزیابی‌های جدیدتر در مورد سلامت قلب و مغز جنین در حال رشد در رحم مادر است و از بسیاری از مرگ‌های ناگهانی داخل رحمی جلوگیری کرده و پتانسیل نجات جان جنین و در مواقعی مادر و جنین را دارد.

عوامل ایجاد کننده کاهش حرکات جنینی

– محدودیت رشد جنین در رحم
– جنین کوچکتر از سن حاملگی
– نارسایی جفت
– الیگوهیدرمنیوس
– تهدید به زایمان زودرس
– عفونت داخل رحمی
ازجمله عواملی هستند که می‌توانند در کاهش حرکات جنینی موثر باشند.

نتایج حاصل از کاهش حرکات جنینی

از جمله عوارضی که کاهش تعداد حرکات جنین ممکن است ایجاد کند شامل موارد زیر است:
– ناهنجاری مادرزادی جنین
– تولد زودرس
– آسیب مغزی پریناتال (قبل از تولد)
– عدم توسعه عصبی اعصاب
– وزن کم هنگام تولد
– نمره آپگار پایین
– هیپوگلیسمی
– سزارین
– القای زایمان
– و حتی در مواردی مرگ ناگهانی جنین هنگام تولد و یا درون شکم مادر.

منابع: primary care

Fetal Movement

decreased fetal movement