عوامل موثر بر ناباروری زنان
تلاش برای بارداری با رابطه جنسی مکرر به مدت حداقل یک سال و عدم موفقیت در بارداری ناباروری یا Infertility نامیده میشود. گزینه های درمانی زیادی برای ناباروری زنان و مردان وجود دارد، از جمله داروهایی برای درمان مشکلات هورمونی، جراحی برای مشکلات جسمی و لقاح آزمایشگاهی.
ناباروری زنان چیست؟
ناباروری نوعی بیماری است که در آن توانایی بارداری و به دنیا آوردن کودک به نوعی مختل یا محدود میشود. برای زوجین، این بیماری معمولا پس از یک سال تلاش برای بارداری تشخیص داده میشود (اما بسته به مسائل دیگر ممکن است زودتر تشخیص داده شود). نازایی زنان حدود یک سوم موارد و نازایی مردان حدود یک سوم دیگر موارد را شامل میشود و یک سوم دیگر آن هم به دلایل ترکیبی یا ناشناخته مرتبط میشود. وقتی علل ناباروری از طرف زن تشخیص داده میشود، آن را ناباروری زن میدانند.
ناباروری زنان چقدر رایج است؟
ناباروری یک بیماری شایع است. حداقل ۱۰٪ از زنان با نوعی ناباروری سر و کار دارند، احتمال ناباروری با افزایش سن زن افزایش مییابد.

علت ناباروری زنان چیست؟
دلایل زیادی برای ناباروری وجود دارد. با این وجود، مشخص کردن علت دقیق آن دشوار است. برخی از دلایل احتمالی ناباروری زنان میتواند شامل موارد زیر باشد:
مشکلات مربوط به رحم: این وضعیت شامل پولیپ، فیبروم، سپتوم یا چسبندگی داخل حفره رحم است. پولیپها و فیبرومها میتوانند در هر زمانی به خودی خود تشکیل شوند، در حالی که سایر ناهنجاریها ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند.
مشکلات لولههای رحمی: شایع ترین علت ناباروری بیماری التهابی لگن است که معمولا ناشی از کلامیدیا و سوزاک است. صدمه دیدن یا مسدود شدن لولههای فالوپ باعث میشود اسپرم به تخمک نرسد یا مسیر رسیدن تخمک بارور شده به رحم بسته باشد. بیماری التهابی لگن نوعی عفونت در رحم و لولههای فالوپ میباشد که به دلیل ابتلا به بیماریهای مقاربتی مانند کلامیدیا، گنوره و یا سایر عفونتهای مقاربتی روی میدهد.
مشکلات تخمک گذاری: دلایل زیادی باعث میشود که زن به طور منظم تخمک گذاری نکند (تخمک آزاد نکند). عدم تعادل هورمونی، مصرف مواد، شرایط تیروئید، استرس شدید و تومورهای هیپوفیز مواردی هستند که میتوانند بر تخمک گذاری تاثیر بگذارند. اختلالات تخمک گذاری به این معنی است که یا تخمک گذاری روی نمیدهد و یا فراوانی تخمک گذاری در فرد اندک میباشد. اختلالات تخمک گذاری در یک مورد از هر چهار زوج به عنوان عوامل موثر بر ناباروری شناخته میشود.
مشکلات مربوط به تعداد و کیفیت تخمک: وجود تخمک سالم در تخمدانهای زن و منظم بودن چرخه قاعدگی تعیین کننده توانایی باروری در آینده و نگهداری جنین تا به دنیا آمدن است. بعضی از تخمکها تعداد کروموزومهای نامناسبی دارند و نمیتوانند بارور شوند و یا به جنین سالم تبدیل شوند. برخی از این مشکلات کروموزومی (مانند جابجایی متعادل) ممکن است روی همه تخمکها تاثیر بگذارد.
چه عواملی در ناباروری زنان موثر است؟
بسیاری از عوامل میتوانند خطر ناباروری زنان را افزایش دهند. شرایط عمومی بهداشتی، صفات ژنتیکی، انتخاب سبک زندگی و سن میتوانند در ناباروری زنان نقش داشته باشند. عوامل خاص میتواند شامل موارد زیر باشد:
* سن
* مشکلات هورمونی (که از تخمک گذاری جلوگیری میکند)
* چرخه قاعدگی غیر عادی
* چاقی
* کمبود وزن
* داشتن مقدار کم چربی در بدن به علت ورزش شدید
* آندومتریوز
* مشکلات ساختاری (مشکلات لولههای رحمی، رحم یا تخمدانها).
* فیبروئید رحم
* کیست
* تومور
* اختلالات خود ایمنی (لوپوس، شرایط غده تیروئید)
* عفونتهای مقاربتی
* سندروم تخمدان پلی کیستیک
* نارسایی اولیه تخمدان
* مصرف زیاد مواد
* سیگار کشیدن
* بارداری خارج رحمی

سن چگونه بر ناباروری زنان تاثیر میگذارد؟
با افزایش سن احتمال بارداری زنان کاهش مییابد. سن یک عامل رایج در ناباروری زنان است زیرا بسیاری از زوجها در سن ۳۰ یا ۴۰ سالگی باردار میشوند. زنان بالای ۳۵ سال بیشتر در معرض مشکلات ناباروری هستند. زمانی که سن مادر به ۴۰ سالگی برسد، باردار شدن سختتر خواهد بود زیرا عدم وجود فولیکولهای تخمدانی را میتوان یکی از اصلیترین دلایل ناباروری در سن بالا دانست.
دکتر برای تشخیص ناباروری چه سوالاتی میپرسد؟
ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی باید در مورد دورههای قاعدگی، سوابق بارداری، سقط جنین، درد لگن، خونریزی غیر معمول از واژن یا ترشحات شما اطلاعاتی کسب کند. همچنین ممکن است در مورد هرگونه عفونت لگن یا عفونتهای مقاربتی از شما سوال شود. برخی از سولات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
* آیا بارداری یا سقط جنین قبلی داشتهاید؟
* آیا چرخه قاعدگی شما طبیعی و منظم است یا دردناک و نامنظم است؟
* آیا خونریزی شدید یا ترشحات غیر طبیعی دارید؟
* آیا درد لگنی دارید؟
* آیا در گذشته جراحی شکم داشتهاید؟
ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی چه آزمایشاتی برای تشخیص ناباروری زنان انجام میدهد؟
برخی از آزمایشات ممکن است در مطب ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی شما به عنوان معاینه فیزیکی انجام شود. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
* یک معاینه کلی بدنی
* تست پاپ اسمیر
* معاینه لگن
* سونوگرافی لگن
* معاینه سینهها برای تولید غیر معمول شیر

سایر آزمایشات ممکن است در آزمایشگاه انجام شود. این آزمایشات میتواند شامل موارد زیر باشد:
* آزمایش خون: نوع آزمایشات آزمایشگاهی به سابقه سلامتی و تشخیص پزشک بستگی دارد. نمونههایی از آزمایشات آزمایشگاهی شامل آزمایش تیروئید، سطح پرولاکتین، آزمایش ذخیره تخمدان و پروژسترون (هورمونی که در طی چرخه قاعدگی تولید میشود و از تخمک گذاری خبر میدهد) است.
* لاپاراسکوپی: در این آزمایش، یک ابزار نظارت کوچک به نام لاپاراسکوپ برای بررسی اندامها به داخل شکم وارد میشود.
* سونوگرافی از طریق واژینال: بر خلاف سونوگرافی شکمی (جایی که کاوشگر روی شکم قرار میگیرد)، این آزمایش با قرار دادن یک عصای سونوگرافی در واژن انجام میشود. این امر به ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی و درمانی امکان مشاهده بهتر اندامهایی مانند رحم و تخمدان را میدهد.
* هیستروسکوپی: در این آزمایش دستگاهی به نام هیستروسکوپ (دستگاه نازک و انعطاف پذیر با دوربین روی آن) به داخل واژن و از طریق دهانه رحم وارد میشود. ارائه دهنده خدمات بهداشتی آن را به داخل رحم منتقل میکند تا قسمت داخلی ارگان را مشاهده کند.
ناباروری زنان چگونه درمان میشود؟
هنگامی که ارائه دهنده خدمات بهداشتی ناباروری زنان را تشخیص داد و علت آن را مشخص کرد، گزینههای مختلفی برای درمان وجود دارد. علت ناباروری نوع درمان را راهنمایی میکند. به عنوان مثال، مشکلات ساختاری ممکن است از طریق جراحی درمان شود، در حالی که داروهای هورمونی را میتوان برای سایر موارد (مسائل تخمک گذاری، شرایط تیروئید) استفاده کرد. بسیاری از بیماران به لقاح مصنوعی (تزریق اسپرم پس از تخمک گذاری) یا لقاح آزمایشگاهی (باروری تخمک با اسپرم در آزمایشگاه برای ساختن جنین و سپس انتقال جنین به رحم) نیاز خواهند داشت. فرزند خواندگی و جایگزینی بارداری نیز ممکن است گزینههایی برای زنان نابارور باشد که مایل به تشکیل خانواده هستند.