هان کانگ برای «نثر شاعرانه و عمیق» که به آسیبپذیری انسان میپردازد، برنده نوبل ادبیات شد
جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۴ به هان کانگ، نویسنده اهل کره جنوبی، به خاطر «نثر شاعرانه و عمیق او که به بررسی زخمهای تاریخی و آسیبپذیری زندگی انسانی میپردازد» اهدا شد.
هان، ۵۳ ساله، حرفه خود را با انتشار مجموعهای از اشعار در یک مجله کره جنوبی آغاز کرد و سپس در سال ۱۹۹۵ با مجموعهای از داستانهای کوتاه وارد دنیای نثر شد.
او بعدها به نوشتن آثار بلند نثر روی آورد و بهویژه با کتاب «گیاهخوار»، یکی از اولین آثارش که به زبان انگلیسی ترجمه شد، شهرت یافت. این رمان که در سال ۲۰۱۶ برنده جایزه بینالمللی من بوکر شد، داستان زنی جوان را روایت میکند که پس از دیدن کابوسهای هولناک درباره خشونت انسانی، تلاش میکند زندگیای شبیه به گیاه داشته باشد.
هان اولین نویسنده کره جنوبی است که این جایزه ادبی را دریافت میکند و تنها هجدهمین زنی است که از میان ۱۱۷ جایزه اهداشده از سال ۱۹۰۱، این افتخار را کسب کرده است. این جایزه که روز پنجشنبه در سوئد اعلام شد، شامل جایزه نقدی ۱۱ میلیون کرون سوئد (۱ میلیون دلار) است.
رئیسجمهور کره جنوبی، یون سوک یول، در بیانیهای که روز پنجشنبه در فیسبوک منتشر شد، این موفقیت را «دستاوردی بزرگ در تاریخ ادبیات کره» و «رویدادی ملی» توصیف کرد. او افزود: «هان زخمهای دردناک تاریخ معاصر ما را به ادبیاتی بزرگ تبدیل کرده است.»
بخش عمدهای از آثار هان این پرسش را مطرح میکند که یکی از شخصیتهای رمان او در سال ۲۰۱۹ با نام «اروپا» بیان میکند؛ شخصیتی که درگیر کابوسهاست: «اگر میتوانستی همانطور که آرزو داری زندگی کنی، با زندگیات چه میکردی؟»
اگرچه بسیاری از شخصیتهای اصلی آثار هان زن هستند، اما نثر او اغلب از دیدگاه مردان روایت میشود.
رمان «گیاهخوار» با این جمله آغاز میشود: «قبل از اینکه همسرم گیاهخوار شود، همیشه فکر میکردم او از هر نظر کاملاً معمولی است. اما اگر هیچ جذابیت خاصی وجود نداشت، ایراد خاصی هم به چشم نمیآمد و بنابراین دلیلی وجود نداشت که ما با هم ازدواج نکنیم.»
رمان «گیاهخوار» که به زبان کرهای نوشته و منتشر شده بود، توسط دبرا اسمیت ترجمه شد. اسمیت، که در آن زمان ۲۸ ساله بود، به گفته خودش تا سن ۲۱ سالگی تنها یک زبان میدانست و صرفاً به دلیل کمبود مترجمان انگلیسی-کرهای تصمیم گرفت زبان کرهای را یاد بگیرد.
آکادمی سوئدی آثار هان را به خاطر «درک منحصربهفرد او از ارتباط بین جسم و روح، زندهها و مردگان» ستود. این آکادمی اعلام کرد که هان با سبک «شاعرانه و تجربی» خود، به یک نوآور در نثر معاصر تبدیل شده است.
آنا-کارین پالم، یکی از اعضای کمیته نوبل در زمینه ادبیات، توصیه کرد که خوانندگانی که با آثار هان آشنا نیستند، با رمان «اعمال انسانی» شروع کنند. این رمان که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، تأملی بر قیام گوانگجو در سال ۱۹۸۰ است؛ زمانی که بیش از ۱۰۰ غیرنظامی در جریان تظاهرات طرفدار دموکراسی که توسط دانشجویان در این شهر کره جنوبی رهبری میشد، کشته شدند.
رمان «اعمال انسانی» نشان میدهد که «زندهها و مردگان همواره به هم پیوستهاند و چطور چنین زخمهایی نسلها در یک جامعه باقی میمانند»، آنا-کارین پالم در مراسم اعلام خبر جایزه در روز پنجشنبه گفت.
با این حال، به گفته پالم، نوشتههای «عمیق و شاعرانه» هان گویی نوعی تسلی در برابر این خشونت تاریخی است. او افزود: «نثر بسیار لطیف و دقیق او به خودی خود تقریباً به یک نیروی متقابل در برابر خشونت و هیاهوی قدرت تبدیل میشود.»
رمانهای هان پس از اعلام این خبر، به سرعت در صدر لیست پرفروشهای کره جنوبی قرار گرفتند. تا صبح جمعه، کتابهای او تمام ۱۰ جایگاه برتر در نمودار کتابهای کرهای در فروشگاه آنلاین محبوب Yes24 را اشغال کرده بودند. این فروشگاه به سیانان اعلام کرد که سه کتاب او – «اعمال انسانی»، «گیاهخوار» و «من خداحافظی نمیکنم» – در مجموع ۷۰ هزار نسخه در ۱۴ ساعت اول پس از اعلام خبر فروش داشتهاند.
در شعبه اصلی فروشگاه زنجیرهای کتاب کیوبو در سئول، مشتریان پیروزی هان را با شور و شوق استقبال کردند. چوی جیهه، معلم دبیرستان، به سیانان گفت: «من خیلی به او افتخار میکنم.» او افزود که از شنیدن این خبر «شوکزده» شده است.
برای کیم جیهیون، دانشجوی مهندسی، این خبر علاقهای جدید به آثار این نویسنده ایجاد کرد. او گفت: «این اولین باری است که درباره او میشنوم، اما… واقعاً شگفتزده شدم که یک نویسنده زن کرهای این جایزه را برده است، بنابراین به اینجا آمدم تا کتابهای او را پیدا کنم.»
در جای دیگر، چندین شخصیت برجسته از جمله آرام و وی، اعضای گروه کیپاپ بیتیاس، در شبکههای اجتماعی از این نویسنده تقدیر کردند. وی در استوری اینستاگرام خود نوشت: «من کتاب “اعمال انسانی” را در دوران سربازی خواندم. تبریک میگویم!»
پیش از اعلام این خبر، الن متسون، یکی دیگر از اعضای کمیته، توضیح داد که هیئت داوری چگونه هر سال برنده جایزه ادبیات را انتخاب میکند.
او گفت: «ما با یک فهرست بسیار طولانی شامل حدود ۲۲۰ نام شروع میکنیم. سپس باید از میان این انبوه عظیم اسامی عبور کنیم و در اینجا به کمک کارشناسان از بخشهای مختلف جهان نیاز داریم.»
در نهایت، کمیته به فهرستی از «حدود ۲۰ نام» میرسد که سپس به یک فهرست کوتاه شامل پنج نویسنده محدود میشود. متسون افزود: «اینجا است که کار واقعی شروع میشود.»
هر یک از اعضای کمیته باید «تمام آثار این پنج نویسنده» را مطالعه کنند تا بر روی یک برنده واحد تمرکز کنند.
در زمان اعلام جایزه، ماتس مالم، دبیر دائمی آکادمی سوئدی، گفت که هان «یک روز عادی» داشت و «تازه شام را با پسرش تمام کرده بود» که او برای تبریک گرفتن با او تماس گرفت.
او گفت: «او واقعاً برای این خبر آماده نبود، اما ما صحبت درباره آمادهسازیها برای ماه دسامبر را شروع کردهایم.» مراسم اهدای جایزه نوبل در استکهلم در تاریخ ۱۰ دسامبر، سالگرد درگذشت آلفرد نوبل در سال ۱۸۹۶، برگزار شد.
منبع: CNN