بیماری لثه و نشانه های آن
رعایت بهداشت دهان و دندان مثلاً با مسواک کردن و نخ کشیدن، خطر پوسیدگی دندان را میکاهد و از بیماریهای لثه نیز جلوگیری میکند. جرم دندانی رسوبی از باقیماندههای غذا، مخاط، باکتریها و سایر مواد محرک است که منجر به پوسیدگی دندان و آسیب به لثه میگردد. بیماریهای لثه معمولا با ورم و آماس لثه شروع میشود که بیماری در این مرحله به راحتی قابل درمان است. علائم ورم و التهاب، حساسیت و خونریزی هنگام مسواک زدن میباشد. ممکن است مراحل پیشرفته بیماری لثه به از دست دادن دندانها بیانجامد. سلامتی لثهها بر سلامتی عمومی بدن تاثیر گذار است. مطالعات و بررسیها وجود رابطه میان بیماری لثه و بیماریهای دیگر مانند دیابت، بیماری قلبی و زایمان زودرس را نمایان ساختهاند.
نشانههای بارز بیماری لثه
شما با یادگیری علائم هشداردهنده میتوانید در مبارزه علیه بیماریهای بافتهای نرم اطراف دندان به دندانپزشک و خودتان کمک کنید، بنابراین اگر هریک از علائم زیر را مشاهده کردید، فورا به دندانپزشک مراجعه کنید:
ـ خونریزی کردن لثهها
ـ لثههای قرمز، متورم و دردناک
ـ عقبنشینی کردن لثهها از دندانها
ـ بیرونزدن چرک از بین دندانها و لثهها هنگام فشاردادن لثهها
ـ بد بویی یا بدمزگی دائمی دهان
ـ فاصله افتادن یا لقشدن دندانهای دائمی
ـ هر نوع تغییر در جفتشدن دندانهای بالا و پایین هنگام گاز زدن
ـ هر نوع تغییر در نشستن دندانهای مصنوعی روی لثه
با وجود این، ممکن است شما دچار بیماری بافتهای اطراف دندان شوید و در عین حال هیچیک از این علائم را نداشته باشید.
بیشتر مردم با وجود ابتلا به بیماریهای بافت اطراف دندان، دردی احساس نمیکنند. به همین دلیل معاینههای عمومی منظم شامل بررسی امتحان بافتهای اطراف دندان اهمیت دارد.
مراجعه به دندانپزشک؛ تنها راه تشخیص
دندانپزشک با ویزیتهای دندانپزشکی منظم میتواند بیماریهای بافتهای اطراف دندان را در مراحل اولیه، قبل از صدمه دیدن غیرقابل برگشت استخوانها و دندانها تشخیص دهد.
این بیماریها پیشرونده بوده و ابتدا علائم ناراحتکنندهای ایجاد نمیکند تا در مورد وجود مشکل به شما هشدار دهد.
با این همه، درد در مراحل پیشرفته یا در بیماریهای با پیشرفت سریع ممکن است رخ دهد بنابراین آنقدر صبر نکنید که دندان درد به سراغتان بیاید.
دندانپزشک در طول معاینات عمومی، لثههای شما را از نظر مشکلات بافتهای اطراف دندان معاینه و با استفاده از وسیلهای به نام سوند پریودونتال، اتصال بافت لثه به دندان، عمق شیار بین لثهها و دندانها و عمق پلاکها را اندازهگیری میکند. همچنین ممکن است برای بررسی تخریب استخوان نیاز به گرفتن عکس رادیوگرافی پیدا شود.
التهاب لثه؛ شایعترین بیماری بافت اطراف دندان
شکلهای مختلفی از بیماریهای لثهای و بافتهای اطراف دندانی وجود دارد که شایعترین آنها التهاب لثه و بافتهای نگهدارنده اطراف دندان است. التهاب لثه (ژنژویت) اولین مرحله بیماری بافتهای اطراف دندان بوده و قابل برگشت است.
با وجود این، در صورت عدم معالجه ممکن است به بیماریهای وخیمتری منجر شود. پریودنتیت یا التهاب بافتهای اطراف دندان نیز مراحل پیشرفتهتر بیماریهای اطراف دندان است.
در این حالت، لثهها، استخوان و سایر ساختارهایی که از دندانها محافظت میکنند، آسیب میبینند و ممکن است موجب شلشدگی و افتادن دندانها شوند یا فرد بیمار احتیاج به کشیدن آن پیدا کند. در این مرحله برای پیشگیری از ضایعات دندانی به درمانهای پیچیدهتری احتیاج است.
اگر چه بیماریهای اطراف دندان بر اثر پلاک ایجاد میشود، تعدادی از عوامل دیگر نیز میتواند احتمال خطر،شدت و سرعت پیشرفت این بیماریها را افزایش دهد؛ به عنوان مثال افرادی که تنباکو میکشند یا میجوند در مقایسه با افرادی که اصلا تنباکو مصرف نمیکنند، به احتمال بیشتر و با شدت بیشتری دچار بیماریهای بافت اطراف دندان میشوند.
پلها و نامرتبی دندانها و پرشدگیهای ناقص دندان نیز در انباشتگی پلاک و افزایش احتمال ایجاد بیماریهای بافت اطراف دندان دخالت دارند.
عاداتی که در آن فشار زیادی به دندانها وارد میآید، مانند دندان قروچه کردن یا ساییدگی دندانها نیز ممکن است روند تخریب استخوانهای حمایتکننده را تسریع بخشد.
در ضمن رژیم غذایی نامتعادل نیز ممکن است باعث افزایش شدت و سرعت پیشرفت بیماریهای بافت اطراف دندان شود.
تحقیقات نشان میدهد رژیم غذایی نامتعادل نیز باعث میشود بافتهای دهان مقاومت کمتری نسبت به عفونت داشته باشند.
مراقبت های لازم بعد از جراحی لثه
۱- بعد از جراحی لثه، دندانپزشک لثه را بخیه نموده و بمنظور حفاظت موضع از تحریکات با استفاده از خمیر پانسمان آنجا را می پوشاند. خمیر پانسمان در عرض چند ساعت سفت می گردد. لذا از برداشتن و دستکاری آن با دست و زبان و یا از مکیدن آن خودداری کنید. جدا شدن تکه ای از آن مهم نبوده ، ولی اگر تیز و ناراحت کننده بود و احیاناً درد داشتید، به کلینیک مراجعه کنید.
۲- بعد از رفتن بیحسی ممکن است درد مختصری داشته باشید که می توانید از مسکن های تجویز شده استفاده کنید.
۳- فعالیت های روزمره خود را می توانید داشته باشید، ولی توصیه می گردد از انجام فعالیت های شدید بدنی و حمام گرم تا چند روز اجتناب کنید.
۴- ممکن است بعداز عمل مقداری تورم در صورت دیده شود که طی ۴-۳ روز از بین می رود پیشنهاد می گردد بمنظور پیشگیری و یا کاستن تورم یا خونریزی بعد از عمل از بیرون دهان، با استفاده از کیسه آب یخ کمپرس سرد گردد(ده دقیقه یکبار و بمدت چند دقیقه)اگر تورم شدید و توأم با تب و علائم دیگر بود به جراح لثه اطلاع دهید.
۵- ممکن است مقداری ضعف، تب و لرز خفیفی در ۲۴ ساعت اول داشته باشید در صورت شدید شدن با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
۶- خروج مقداری خونابه در روز اول (معمولاً ۵-۴ ساعت اولیه) طبیعی بوده و مهم نمی باشد. ولی در صورت عارض شدن خونریزی، یک تکه گاز استریل خیس شده را در محل روی پانسمان قرار داده و با فشار انگشتان با مدت ۱۵-۱۰ دقیقه نگهدارید. اگر خونریزی از بین نرفت و یا تشدید گردید، لازم است با کلینیک تماس بگیرید.
۷- بهتر است روز اول از غذاهای مایع و سرد استفاده کنید. از روز بعد از غذاهای نرم استفاده نموده و جویدن را با طرف دیگر فک که پانسمان ندارد انجام دهید. در روز اول بعد از جراحی از دهانشویه استفاده نکرده و مسواک نزنید. از روز بعد مسواک زدن را آغاز نموده و می توانید از دهانشویه (در صورت تجویز) استفاده کنید، در صورت تجویز دهانشویه از آن به ملایمت و بدون فشار پمپی استفاده نمائید.
۸- از خوردن و آشامیدن میوه های ترش، آب میوه و نوشیدنی های ترش مزه که باعث تحریک لثه و دندان و یا بروز درد می گردد پرهیز نموده و ضمناً سیگار نکشید.
۹- پس از برداشته شدن پانسمان و کشیدن بخیه ها می توانید دندانهای ناحیه عمل شده را با مسواک و به آرامی و با ملاحظه زیاد تمیز کنید و دقت نمائید که از وارد شدن ضربه و فشار به لثه جلوگیری شود. ممکن است در روزهای اول و شروع مسواک زدن ناحیه عمل شده، مقداری لثه خونریزی داشته باشد که عادی بوده و تمیز کردن را بخاطر آن متوقف نکنید.
۱۰- به علت لخت شدن طوق دندان به دنبال جراحی لثه، ممکن است دندان مقداری به تحریکات حرارتی مثل سرما و گرما حساس شود که به مرور کم شده و از بین می رود. از خمیر دندانهایی که بدین منظور ساخته شده اند(در صورت تجویز) می توانید استفاده کنید.