چگونه فرزند سازگاری تربیت کنید؟

مهم‌ترین مهارتی که هر انسانی در هر سن و سالی باید بیاموزد، سازگاری است. سازگاری از هوش و خرد می‌آید و به معنی توانایی درک و پذیرفتن تفاوت‌هاست؛ تفاوت‌هایی که در خلقت انسان‌ها یا در تفکر و سبک زندگی‌شان وجود دارد. در یک کلام ساده، سازگاری یعنی اگر چیزی را دوست نداریم یا با آن مخالفیم، مقابل آن جبهه نگیریم و درک کنیم آنچه ما نمی‌پسندیم، مورد پسند یا انتخاب شخصی دیگر است. پذیرفتن این تفاوت‌ها به معنی همرنگ جماعت شدن یا موافقت با آنها نیست بلکه به معنی به رسمیت شناختن و پذیرفتن وجود آنها در محیط زندگی است. شخصی که به این سازگاری می‌رسد، انسانی کم اضطراب، صلح طلب و قابل تعامل است که می‌تواند همزمان که حرف خودش را می‌زند، صداهای مخالف را هم بشنود.

اما چطور می‌توان چنین فرزند سازگاری را تربیت کرد؟ واقعیت این است که در جامعه ایرانی که مردم بشدت اهل قضاوت یکدیگر، برچسب زدن و تقسیم‌بندی امور به خوب و بد و خیر و شر هستند، تغییر نگرش باید از همان کودکی اتفاق بیفتد.

تلاش های او را تحسین و ستایش کنید: به جای اینکه به کودک خود برچسب “باهوش” یا “بااستعداد” بزنید، سخت کوشی های او را تحسین کنید. افرادی که افکار ثابتی دارند، معمولا نسبت به ریسک کردن بی میل هستند زیرا باور دارند که دستاوردهای آن ها حاصل توانایی های ذاتی آن ها است. افرادی که افکار رشد یافته دارند، معمولا بیشتر تمایل دارند در برابر چالش ها به سختی تلاش کنند زیرا به یادگیری مداوم مهارت های جدید باور دارند.

به‌جای انکار، کشف کنید: به فرزندتان بیاموزید که به جای حذف و انکار چیزهایی که دوست ندارد، آنها را بشناسد و کشف کند. اگر شنیدن لهجه متفاوت دوستش برای او عجیب و ناخوشایند است، او را به عمق ماجرا ببرید و درباره آن لهجه یا گویش تحقیق کنید. زیبایی‌های آن گویش را بشناسید، مشابهت‌هایش را با گویش خودتان پیدا کنید و تفاوت‌هایش را با گویش‌های دیگر کشف کنید. به این ترتیب، نگاه فرزندتان به یک گویش یا لهجه به جای خوب یا بد، از منظر تفاوت و شباهت خواهد بود.

فرزندتان را وارد گروه‌های متفاوت کنید: یکدستی و همنوایی باعث شکل‌گیری تفکر خطی و محدود می‌شود. فرزندتان را به جاهایی ببرید که افرادی با رنگ پوست، مذهب، جنسیت و توانایی‌های متفاوت حضور دارند. اجازه دهید فرزندتان از اعتقادات پیروان دیگر مذاهب، از سبک زندگی افراد معلول، از ویژگی‌های جسمانی افرادی با رنگ پوست متفاوت و… آگاه شود و آنقدر آنها را ببیند که متوجه شود همه دنیا شبیه او نیستند.

مهارت های خاص را تشویق کنید: هر کودک، استعدادهای منحصر به فرد خود را دارد. این ویژگی های خاص می توانند در محیط مدرسه نشان داده شوند اما بسیاری از کودکان این ویژگی ها را در بیرون از محیط مدرسه نشان می دهند.

شباهت‌ها را بیش از تفاوت‌ها پررنگ کنید: به جای آنکه بر تفاوت‌ها تأکید کنید، از فرزندتان بخواهید بین خودش و کسانی که با او متفاوت یا مخالفند، نقاط مشترک پیدا کند. ذهن او را عادت دهید ابتدا شباهت‌ها را ببیند و بعد تفاوت‌ها را.

تعمیم دادن، ممنوع است: اگر ویژگی خاصی را در فردی دوست ندارد، به او بیاموزید که این ویژگی فقط مختص اوست و الزامی ندارد که همه افرادی که شبیه او هستند (مثلاً همه زن‌ها یا مردها، همه اهالی یک شهر یا کشور، همه پیروان این مذهب و…) این ویژگی را داشته باشند.

به روش های یادگیری متفاوت او احترام بگذارید: توجه کنید که در چه شرایطی فرزند شما بهتر یاد می گیرد تا بتوانید سبک یادگیری خاص او را بشناسید. برای مثال، اگر کودک مدرسه ای شما بصری است، برای حفظ کردن جدول ضرب، برای او فلش کارت تهیه کنید.

خودتان هم رعایت کنید: مهم‌تر از همه این‌ها آن است که در رفتار خودتان دقت کنید تا به اندازه کافی فردی پذیرا و سازگار باشید. از عقاید و سبک زندگی خودتان کورکورانه جانبداری نکنید و فضای اظهار عقاید متفاوت را فراهم کنید.

مطالب مرتبط:
نکاتی درباره تربیت کودک و تامین نیازهای روحی او

اصول رابطه سالم با کودکان

وظیفه اصلی تربیت کودک برعهده کیست؟

روش های تربیتی کودکان از نگاه کارشناسان