با فوک خزری بیشتر آشنا شوید

فوک خزری تنها پستاندار دریای خزر و از نظر جثه کوچک‌ترین نوع خانواده فوک‌های بدون گوش است. این نوع فوک تنها و تنها در دریای خزر وجود دارد و نمونه‌اش را در هیچ کجای جهان نمی‌شود پیدا کرد. مهاجر است، در فصول بهار و تابستان به سمت سواحل جنوبی دریای خزر و در فصل‌های پائیز و زمستان به سواحل شمالی این دریا مهاجرت می‌کند. دلیل این مهاجرت هم این است که این فوک در قسمت‌های یخ زده دریای خزر تولید مثل می‌کند، طول دوره بارداری‎اش ۱۱ ماه و حتماً باید توله‌اش را روی یخ‌ها به دنیا بیاورد. توله‌ فوک‌ها در بدو تولد پوشش کرکی یک دست سفیدی روی بدن خود دارند، قدرت شنا و شکار ندارند و باید ۴ تا ۵ هفته شیر بخورند. بعد از طی شدن این دوران این کرک‌ها از سطح بدن جدا شده و جایشان را به مو می‌دهند و رنگ‌شان طوسی و خاکستری و قهوه‌ای با خال‌های پراکنده می‌شود. البته رنگ مو فوک‌ها رابطه مستقیمی با سن و سال‌شان دارد، نر و ماده‌شان قابل تشخیص نیست و تنها با معاینه می‌شود این موضوع را فهمید. اگر بیماری نگیرند و از دست شکارچیان نیز در امان بمانند حدوداً ۳۵ سال عمر می‌کنند.

فوک خزری در بالاترین قسمت هرم غذایی این دریا قرار دارد. فوک خزری یک حیوان شکارچی است. به همین دلیل این فوک و تمام حیوانات دیگری که در رأس هرم قرار می‌گیرند اهمیت بسیار زیادی برای آن اکوسیستم دارند. دلیل اینکه نقشی که فوک خزری در این اکوسیستم ایفا می‌کند اهمیت ویژه‌ای دارد این است که دریا را از ژن‌های معیوب یا بیماری‌ها پاک می‌کند. از این جهت که وقتی ماهی‌ها به صورت گروهی شروع به حرکت می‌کنند معمولاً تعدادی از ماهی‌ها به خاطر بیماری یا ژن معیوبی که دارند یا به هر دلیلی از گروه جا می‌مانند. کار فوک خزری این است که این ماهی‌ها را شکار کرده و مانع انتقال بیماری احتمالی آن ماهی و منتقل شدن ژن معیوب در تولیدمثل‌های بعدی به ماهی‌های دیگر می‌شود. این فوک یک‌جور عمل پاکسازی را در میان ماهی‌ها انجام می‌دهد و باعث می‌شود نسل بعدی ماهی‌ها نسل قوی‌تر و سالم‌تری باشند از این رو نبودش اکوسیستم دریا را با خطر بسیار جدی رو به رو خواهد کرد. فوک خزری مانند هر موجودی که در طبیعت وجود دارد، حتماً حضورش برای آن اکوسیستم ضروری بوده و حذف آن به نفع طبیعت و در درجه بعد به نفع ما انسان‌ها نیست. مخصوصا ساحل نشینان و صیادان از عدم حضور فوک خزری بیشترین آسیب را خواهند دید».

انسان بزرگترین شکارچی فوک!
بزرگترین شکارچی فوک‌ها، ما انسان‌ها هستیم. کشورهای روسیه و قزاقستان به دلیل آب و هوای سردی که دارند از پوست این حیوان برای دوخت لباس استفاده می‌کنند و گوشت آن را برای تغذیه روباه به مزارع تولید روباه می‌فروشند که بعدتر از پوست روباه لباس گرم تولید کنند. تا چند سال پیش در ایران هم بسیاری از صیادان این فوک‌ها را می‌کشتند، چرا که این حیوانات را دشمن خود می‌دانستند و فکر می‌کردند فوک‌ها ماهی‌ها را از بین می‌بردند. اما مرکز حفاظت از فوک خزری توانست با اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی مردم ساحل نشین و صیادان نسبت به این‌که این حیوان هیچ خطری برای انسان ندارد، تعداد کشتار آنها را کاهش دهد.حالا بسیاری از صیادان وقتی فوکی در تور صیدشان گیر می‌افتد با میل و رغبت آن را به مرکز حفاظت تحویل می‌دهند. خانم فائزی می‌گوید ما برای این‌که دوستی مردم با محیط زیست را بیشتر کنیم از آنها می‌خواهیم برای هر فوکی که نجات داده و به مرکز تحویل می‌دهند اسمی انتخاب کنند. بسیاری از آنها بعد از مدتی جویای حال فوکی که نجات داده‌اند می‌شوند و وضعیت زندگی و سلامت‌شان را می‌پرسند.

منبع: مجله ایران بانو