چرا تنفس از راه بینی بهتر از دهان است؟

طبق نظر اغلب پزشکان متخصص و بر اساس یافته‌های تحقیقاتی، تنفس از راه بینی صحیح‌ترین و بهینه‌ترین راه نفس کشیدن است. بینی شما یک اندام خاص طراحی شده در بدن برای تنفس است و مکانیسم آن در بدن به گونه‌ای طراحی شده که تنفس از راه بینی مزایای بیشماری برای سلامتی بدن داشته باشد و تنفس از راه دهان منجر به بیماری می‌گردد که در ادامه مقاله به آنها اشاره خواهیم کرد.

آیا می‌دانستید که احتمال تنگی نفس و خروپف از طریق تنفس دهانی تا حدود بسیار زیادی افزایش می‌یابد و سیستم تنفسی بدن ما می‌تواند حجم تنفسی و همچنین طول عمر از دست رفته به دلیل تنفس دهانی را دوباره به بدن بازگرداند؟ البته اگر از همین جایی که هستید برگردید و با بینی نفس بکشید.

مزایای تنفس از راه بینی برای بدن

۱- تنفس از راه بینی و مبارزه با عفونت‌‎ها

هنگامی که از طریق بینی خود نفس می‌کشید فضای بینی و مخاط آن گرم می‌شود و هوا توسط موهای ریز موجود در بینی تهویه شده و میکروب‌ها به دام می‌افتند. هوا با اکسید نیتریک موجود در بینی مخلوط می‌شود این عمل دو مزیت و فایده مهم برای بدن دارد:
۱- باکتری‌های مضر و کشنده را نابود می‌کند.
۲- به عنوان یک گشاد کننده عروق تنفسی در مجاری هوا، شریان‌ها و مویرگ‌ها عمل می‌کند.

۲- تنفس از راه بینی و بهتر شدن جریان خون و افزایش حجم ریه

تنفس از راه بینی برخلاف تنفس دهانی باعث افزایش گردش خون، میزان اکسیژن رسانی به خون و کاهش دفع دی اکسید کربن می‌شود که سرعت تنفس را آهسته می‌کند و در نتیجه آن حجم کل ریه‌ها افزایش می‌یابد.

۳- تنفس از راه بینی و حفظ درجه حرارت بدن

فضای داخلی بینی نه تنها حدود ۹۰ درصد از تهویه مناسب هوای مطبوع برای سیستم تنفسی بدن را تأمین می‌کند بلکه تا حدود ۳۳ درصد گرما و رطوبت بازدم را نیز بازیابی می‌کند.

۴- تنفس از راه بینی و عملکرد بهتر مغز

هیپوتالاموس وظیفه بسیاری از عملکردها را در بدن بر عهده دارد، این غده که در مغز قرار گرفته مسئول اغلب عملکردهای خودکار داخلی اندام‌ها بوده و وظیفه حیاتی را در بدن بر عهده دارد. ضربان قلب، فشار خون، احساسات مختلفی همچون تشنگی، گرسنگی و چرخه خواب همگی از جمله اعمالی هستند که توسط هیپوتالاموس مغز کنترل و انجام می‌شوند. تالاموس همچنین مسئول تولید مواد شیمیایی موثر در حافظه و انواع احساساتی چون غم و شادی است. چرخه بینی که بخشی از چرخه تنفسی در بدن است توسط هیپوتالاموس در مغز کنترل می‌شود. تسلط بخش سمپاتیک مغز از یک طرف باعث انقباض عروق بینی توربینات در طرف سمپاتیک می‌شود و تسلط پاراسمپاتیک از طرف دیگر باعث انقباض بینی از توربینات مقابل می‌شود. هنگامی که میزان جریان هوای ورودی از بینی افزایش می‌یابد سوراخ بینی سمت راست افزایش فعالیت سمت چپ مغز کمک می‌کند و منجر به افزایش کارآیی کلامی در فرد می‌گردد. در عین حال هنگامی که میزان جریان هوای ورودی از سوراخ بینی سمت چپ افزایش می‌یابد کارایی سمت راست مغز و کارایی قسمت فضایی آن تا میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.

۵- تنفس از راه بینی و کاهش ابتلا به سرماخوردگی

کاهش ابتلا به سرماخوردگی یکی دیگر از دلایل بهتر بودن روش تنفس از راه بینی نسبت به تنفس دهانی است. غشای مخاطی حاوی گلبول‌های سفید هستند که میکروب را از بین می‌برند و جریان هوا هنگامی که از طریق سوراخ‌های بینی به فضای داخلی نای و سرانجام به ریه‌ها می‌رسد میکروب‌ها در مخاط بینی گیر افتاده و می‌میرند این در حالی است که به جهت عدم حضور مخاط در دهان، تنفس دهانی فرد را مستعد ابتلا به انواع بیماری‌های میکروبی، عفونت و سرماخوردگی می‌کند.

۶- تنفس از راه بینی و کاهش فشارخون و استرس

تنفس از راه بینی مصرف هوا را تحت کنترل بیشتری به نسبت تنفس از راه دهان داشته و میزان فشار خون و استرس را در افراد تا حدود زیادی کاهش می‌دهد و به نوعی نقش کنترل سرعت ورودی هوا را عهده‌دار است.

۷- تنفس از راه بینی و کمک به انجام حرکات ورزشی سنگین

برای اکسیژن رسانی بهتر به بدن در هنگام انجام حرکات ورزشی بهتر است که تنفس از راه بینی صورت بگیرد. زمانی که در حال ورزش کردن و انجام حرکات سنگین ورزشی هستید به جهت اینکه تعداد عضلات بیشتری در بدن درگیر ورزش و تمرین هستند ممکن است سیستم تنفسی بر هم بریزد و تنفس کم عمق‌تر و کمتر شده و اکسیژن کافی به عضلات ماهیچه قلب و اعضای حیاتی دیگر همچون مغز نرسد یا تنفس سطحی‌تر شود. اهمیت تنفس از راه بینی به هنگام انجام حرکات ورزشی زمانی بیشتر می‌شود که شما در حال انجام تمرینات ورزشی ژیمناستیک باله و یا تمرینات ورزش‌های رزمی هستید. در هنگام انجام این ورزش‌ها باید حتما از بینی نفس بکشید و نفس کشیدن از راه دهان عملکردتان را تضعیف می‌کند و دیگر آن تمرکز گذشته مغزی را نخواهید داشت.

عوارض تنفس از راه دهان بر بدن

۱- تنفس دهانی و تغییر فرم فک و دهان

تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که تنفس کودکان از طریق دهان در دوران کودکی و عادت به این تنفس تا بزرگسالی منجر به تغییر فرم و ساختار کام سقف دهان، تغییر در فرم دندان‌های پایینی، نیاز این افراد به انجام درمان‌های ارتودنسی دندان به دلیل بزرگ و بد فرم شدن دندان‌ها و عدم قرارگیری صحیح دندان‌ها در جای خود در لثه می‌شود و همچنین پوسیدگی زود هنگام دندان‌ها را به دنبال دارد.

۲- تنفس از راه دهان و افزایش مشکلات خلقی، تغییر الگوی خواب و کاهش رشد بدن

تنفس دهانی ارتباط مستقیمی با کیفیت خواب، بیماری آپنه خواب، افزایش استرس، کاهش رشد بدن و تغییرات خلق و خو داشته که در نتیجه منجر به عدم عملکرد مناسب در فراگیری علم در افراد خواهد شد.

۳- تنفس دهانی و تضعیف عملکرد ریه‌، قلب و رگ‌های خونی

تنفس از طریق دهان باعث کاهش سطح اکسیژن رسانی، کاهش دفع دی اکسید کربن از بدن، کاهش گردش خون، کاهش عملکرد مغز، کاهش خونرسانی در رگ‌ها و افزایش میزان رفلاکس معده می‌گردد و حتی در مواردی منجر به سرگیجه و گاهی بیهوشی نیز می‌شود. با نفس کشیدن از طریق دهان، قلب، مغز و سایر ارگان‌ها با میزان بیش از حد اکسیژن درگیر شده و اکسیژن رسانی مطلوب در ریه‌ها، قلب و مغز انجام نمی‌شود و حتی افرادی که دچار بیماری قلبی نیز نیستند با مشکلات آریتمی قلبی و سایر مشکلات قلبی مواجه شده‌اند.

۴- تنفس دهانی و افزایش گرفتگی عروق خونی

شاید تصور کنید که با باز کردن دهان و تنفس از راه دهان مقدار بیشتری اکسیژن نسبت به بینی به اندام‌های داخلی خواهد رسید و امر اکسیژن‌رسانی راحت‌تر انجام می‌شود اما در حقیقت شما تنها با تنفس از راه دهان امر تنفس و اکسیژن رسانی به اندام‌های حیاتی قلبی و عروق خونی را با اختلال بزرگی روبرو کرده‌اید زیرا میزان حجم ورودی اکسیژن از طریق دهان به رگ‌ها بیش از حد مورد نیاز عروق بوده و هنگامی که با دهان نفس می‌کشید مغز اینگونه تصور می‌کند که دی اکسید کربن خیلی سریع از بدن خارج می‌شود اما سلول‌های خونی با این حجم از ورودی هوا از دهان و عدم دفع دی اکسید کربن از خون دچار کاهش در اکسیژن‌رسانی، گرفتگی در عروق خونی و کند شدن تنفس خواهند شد.

۵- تنفس از راه دهان و کاهش حواس پنجگانه

یکی از لذت بخش‌ترین حواس، حس بویایی و چشایی است. بویایی بر رفتار ما و یادآوری خاطرات ما از گذشته و البته بسیاری از کارکردهای سیستم عصبی و هوشیاری تاثیر مثبت می‌گذارد. گیرنده‌های بینی و حسگرهای بویایی موجود در مخاط بینی بخشی از عملکرد صحیح مغز را بر عهده دارند و پنج عصب در مغز این گیرنده‌ها و بوهای جذب شده در آنها را کنترل می‌کنند. هر سوراخ بینی به طور مستقل در عمل فیلتراسیون هوا، مرطوب نمودن اعضای داخلی بدن و حس لذت بردن از بوهای مطبوع محیط اطراف تاثیر می‌گذارند بنابراین هنگامی که به جای تنفس از بینی از راه دهان نفس می‌کشید همه این حس‌های خوب و دلپذیر را از دست داده و حس چشایی شما نیز تضعیف می‌شود و عملکرد مغز کاهش یافته و بدن با افزایش کم‌آبی مواجه می‌شود.

منبع: nose breathing