نقش اسباب بازی در رشد کودکان

بازی کردن و جنب و جوش کودکان در هر شرایط، مهمترین ویژگی یک کودک محسوب می‌شود. البته بازی مختص کودکان نیست و تمام انسان‌ها در هر سنی می‌توانند از بازی بهره‌مند شوند، اما اگر بدانیم که بازی و نوع اسباب بازی که در اختیار کودکان‌مان قرار می‌دهیم تاثیر مستقیمی در رشد ذهنی و افزایش مهارت‌های حرکتی او دارد حساسیت بیشتری در انتخاب اسباب بازی‌های او خرج می‌دهیم. بازی راهی برای نشان دادن احساسات است و باعث تخلیه فشار و استرس‌های عصبی کودک می‌شود. کودکان از طریق بازی، احساسات، ناکامی‌ها و استرس‌های خود را بیان می‌کنند. کودکان فارغ از هر نژاد و مذهب و رنگ پوست و قوم خاص از طریق بازی کردن، خود و محیط پیرامون خود را کشف و درک می‌کنند.

حتی وقتی هیچ اسباب بازی در برابر چشم کودک نیست، بچه‌ها از هر چیزی که در دسترس است برای بازی استفاده می‌کنند. این طور به نظر می‌رسد که بچه‌ها از قبل به طور ذاتی از نیازهای خود خبر دارند و در صدد رفع نیازهایشان هستند. دکتر راشل ای وایت معتقد است که کودکان یاد میگیرند به طور نمادین از اسباب بازی‌ها و وسایل استفاده می‌کنند و قوانین و نقش‌ها را حفظ کنند و یا حتی سناریوهای بازی را از ابتدا تا انتهای خودشان بنویسند.

اسباب بازی‌هایی که به طرق مختلفی می‌توان با آنها بازی کرد، به مغز کودک شما کمک می‌کنند تا رشد کند، این به نوبه خود کمک می‌کند که جهان پیرامونش را بیشتر بشناسد. خلاقیت برای پرورش بسیار مهم است و به بچه‌ها یاد می‌دهد که خارج از چهارچوب نیز فکر کند. وقتی صحبت از اسباب بازی به میان می‌آید، هرگز نباید قدرت آموزش را دست کم گرفت. به همان اندازه که اسباب بازی‌ها می‌توانند شگفت انگیز و مهم باشند به خاطر داشته باشید که کودک می‌تواند با گزینه‌های زیاد گیج شود، پس بهتر است که اسباب بازی‌های کمتری در اختیار کودک قرار دهیم.

کودکانی که ساعت‌ها با اسباب بازی‌هایشان بازی می‌کنند، کودکان سالم‌تر و شادتری هستند. این امر به آنها کمک می‌کند تا راحت‌تر به بزرگسالی منتقل شوند، زیرا آنها به طور کامل توانسته‌اند کودک بودن را تجربه کنند. اهمیت اسباب بازی‌ها در رشد کودک موضوعی است که ما به عنوان والدین باید از نظر نوع اسباب بازی به آن توجه کنیم. به یاد داشته باشید که بچه‌ها لزوما به اسباب بازی بیشتری احتیاج ندارند، آنها به اسباب بازی‌های بهتری نیاز دارند.

نقش بازی در رشد شخصیت کودکان

رشد هوشی: بازی، رشد هوشی را سریع می‌کند، بنابراین کودکانی که فاقد هرگونه اسباب بازی و یا امکانات اندکی برای بازی هستند، نسبت به همسالان خود عقب‌تر هستند. کودکان هنگام بازی سه چیز را یاد می‌گیرند:
الف) یادگیری درباره ی خود
ب) یادگیری درباره جهان اطرافشان
ج) یادگیری حل مسئله

رشد اجتماعی: مفهوم همکاری، برد و باخت و برتری طلبی اغلب در بازی‌های جمعی و گروهی برای کودک معنا پیدا می‌کند.

مهارت‌های فیزیکی: کسب مهارت‌هایی مانند دویدن، پریدن، پرت کردن و حفظ تعادل، به رشد فیزیکی کودک کمک می‌کند.

مهارت‌های زبانی: زمانی که کودک بازی می‌کند و با دیگران ارتباط برقرار می‌کند، مهارت‌های زبانی و کلامی او پرورش پیدا می‌کند.

مفاهیم شناختی: کودکان از طریق بازی کردن، آموزش شمارش اعداد، آموزش رنگ‌ها، شکل‌ها و سایزها را هم یاد می‌گیرند. مهارت حفظ کردن و دقت کودک را نیز افزایش می‌دهد.

تاثیر درمانی: کودک از طریق بازی می‌تواند احساساتی مثل ترس، رنجش، نگرانی و شادی را در قالب شخصیت‌های دلخواهش بیان کند و با خودش به صلح و آشتی درونی برسد.

رشد تربیتی: کودکان حین بازی با مفاهیم ارزش‌های انسانی مانند نیکی، درستکاری، وفاداری، امانت داری و … آشنا می‌شوند.

به صورت کلی اسباب بازی‌ها را به ده دسته زیر تقسیم بندی می‌کنند که البته بعضی از اسباب بازی‌ها بین دسته‌ها مشترک هستند مثل:
اسباب بازی‌های سازه‌ای
اسباب بازی‌های عروسکی
اسباب بازی‌های شخصیت‌های کارتونی
اسباب بازی‌های وسایل نقلیه
اسباب بازی‌های ورزشی و فعالیت‌های بدنی
اسباب بازی‌های مهارتی
اسباب بازی‌های معما و بازی
اسباب بازی‌های اکتشافی
اسباب بازی‌های سازه‌ای
اسباب بازی‌های کمک درمانی
اسباب بازی‌های مهره و صفحه و تاس

با در نظر گرفتن همه موارد ذکر شده این سوال به ذهنمان می‌رسد که کدام اسباب بازی‌ها، برای کدام گروه سنی مناسب است که در اینجا برای شما این سوال را باز می‌کنم.

اسباب بازی‌های مناسب تولد تا ۱ سالگی

اسباب بازی‌های موزیکال
اسباب بازی‌های دندانی
اسباب بازی‌های متحرک و ماشین‌ها
کتاب تصویری با جنس‌های مختلف
عروسک‌های نرم و سبک
وسایل پلاستیکی یا چوبی
مکعب‌های چوبی یا پارچه‌ای

اسباب بازی‌های مناسب ۱ تا ۳ سالگی

وسایل نقاشی (مداد رنگی، مداد شمعی، قلم مو و آبرنگ)
خمیر بازی و گل بازی
توپ
سه چرخه
سرسره و تاب کوچک
انواع لگو و پازل
تلفن اسباب بازی
طناب
عروسک و وسایل جانبی آن

اسباب بازی‌های مناسب ۳ تا ۵ سالگی

انواع جورچین‌ها و چوب چین‌ها
مکعب‌های بزرگ و کوچک
لگو
میخ و چکش
دومینو
قطار و ماشین و کامیون

اسباب بازی‌های مناسب ۵ تا ۹ سالگی

وسایل باغبانی
فرفره
طناب برای طناب بازی
وسایل خیاطی
دوچرخه
توپ و راکت
قیچی و کاغذ
انواع عروسک
شن بازی و گل بازی

اسباب بازی‌های مناسب ۹ تا ۱۲

کتاب
بازی بر روی تخته و کارت بازی
تجهیزات ورزشی
وسایل هنری
کفش اسکی
کاردستی بادبادک
بازی‌های هماهنگی یا حافظه
مجموعه‌های ساخت و ساز و مدل سازی

مطالب مرتبط: اسباب بازی کودکان را جنسیتی نکنید

اسباب بازی و تأثیرات آن بر کودک

چطور به کودک خردسال آموزش دهیم اسباب بازی‌هایش را مرتب کند؟