نشانه‌ها و علائم اوتیسم در کودکان
اختلال اوتیسم، اختلال در مجموعه عصبی است که خودش را در سال‌های اولیه رشد نشان می‌دهد. این اختلال در بیماران اوتیسم باعث می‌شود که نتواند در زمینه رفتارهای اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی به درستی عمل کند و مزاحم او برای یادگیری چگونگی ارتباط و تعامل با دیگران به طور اجتماعی می‌شود. علی رغم افزایش آگاهی در مورد اوتیسم، بسیاری از کودکان اوتیسم تا سن ۶ یا ۷ سالگی تشخیص داده نمی‌شوند، در حالیکه تشخیص زودهنگام می‌تواند نتایج مثبتی در بهبودی کودک داشته باشد. کودکان و بزرگسالان اوتیسم در زمینه ارتباط کلامی و غیر کلامی، مهارت‌های شناختی معمول، رفتارهای اجتماعی و بازی دارای مشکل هستند و نشانه‌ها و علائم اوتیسم در کودکان یکسان است. از جمله عواملی که می‌توانند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند عبارتند از:
جنسیت: پسران تقریبا ۴ برابر بیشتر از دختران مبتلا به اوتیسم هستند.
زایمان زودرس: نوزادانی که پیش‌تر از ۲۶ هفتگی به دنیا می‌آیند، خطر بیشتری برای ابتلا به اوتیسم دارند. این کودکان با وزن کم به دنیا می‌آیند.
پیشینه خانوادگی: خانواده‌هایی که دارای یک کودک اوتیسم هستند، بیشتر در معرض خطر داشتن فرزند دیگر دارای اختلال هستند.
سن والدین: تحقیقات نشان می‌دهد که بین سن بالای والدین (بالای ۳۵) و مادران (کمتر از ۲۰) سال و افزایش اختلال اوتیسم ارتباط وجود دارد.
شرایط بارداری: اگر فاصله بین بارداری‌ها کم باشد و همینطور تغذیه مادر در این دوران مناسب نباشد، خطر ابتلا افزایش پیدا می‌کند.
برای تشخیص اوتیسم از شیوه غربالگری رشد استفاده می‌کنند. در غربالگری فرآیند رشد یک بررسی کوتاه مدت مشخص می‌کند که آیا کودک مهارت‌های اساسی را در زمان مشخص به دست آورده است و یا اینکه دچار تاخیر در آنهاست. این غربالگری باید در ماه‌های ۹ ، ۱۸ و ۲۴ ماهگی انجام شود. در ۹ ماهگی غربالگری باید برای کودکانی صورت بگیرد که زودرس یا کم وزن هستند یا خواهر و برادر مبتلا به اوتیسم دارند و یا وقفه‌تی در فرآیند رشد آنها اتفاق افتاده است.
علائم و نشانه‌های اوتیسم در کودکان پیش از ۲ سالگی
اوتیسم در سال‌های اول زندگی، خود را نشان می‌دهد. کودک مبتلا با چالش‌های رفتاری و اجتماعی زیادی روبروست، مشکلاتی چون رفتارهای تکراری و عدم ارتباط با دنیای اطراف و نقایص گفتاری از این جمله هستند. این علائم به طور وضوح در سنین ۲ تا ۳ سالگی خود را نشان می‌دهد. مهمترین نکته در مورد کودکان اوتیسم، تشخیص به موقع این اختلال است تا بتوان با استفاده از تکنیک‌ها از پیشرفت آن جلوگیری کرد. به همین دلیل والدین بایستی تا پیش از ۲ سالگی به علائم زیر توجه کنند:
تا ۵ ماهگی هیچ رفتاری که نشان دهنده شادی در اثر ارتباط با دیگران باشد، در کودک دیده نمی‌شود.
تا ۶ ماهگی نمیخندد.
تا ۶ ماهگی هیچ ارتباط چشمی در کودک دیده نمی‌شود و یا خیلی کم دیده می‌شود.
تا ۸ ماهگی توجهی به دالی بازی ندارد و از آن لذت نمی‌برد.
تا ۹ ماهگی هیچ آوا و غان و غونی ندارد و همچنان کودک بدون لبخند است و ارتباط غیر کلامی هم وجود ندارد. در این سن کودک حتی صداها و آواهای اطراف را تقلید نمی‌کند.
تا ۱۲ ماهگی هیچ علامتی برای برقراری ارتباط غیر کلامی نشان نمی‌دهد.
تا ۱۲ ماهگی کودک هیچ گونه واکنشی نسبت به صدا کردن اسمش نشان نمی‌دهد.
تا ۱۶ ماهگی کودک هیچ کلمه‌ای نمی‌گوید.
تا ۱۸ ماهگی بازی نمی‌کند.
تا ۲۴ ماهگی کودک هیچ جمله معنی‌دار دو کلمه‌ای نمی‌گوید.
و در نهایت عقب افتادگی در مهارت‌های گفتاری، اجتماعی و ارتباطی بعد از ۱ تا ۲ سالگی نسبت به کودکان معمولی برای تعیین سطح این اختلال، پزشکان و روان شناسان باید دو مورد را در نظر بگیرند:
الف) توانایی ارتباطات اجتماعی کودک
ب) رفتارها و علایق محدود و تکراری
این اختلال در سه سطح تقسیم بندی شده است:
اختلال اوتیسم سطح ۱
در این سطح که اوتیسم خفیف است، مهارت‌های ارتباطی و تعاملی قابل توجهی با دیگران دارند. این کودکان می‌توانند با دیگران حرف بزنند ولی طولانی مدت دچار مشکل می‌شوند. در این سطح کودکان می‌توانند برای خود دوستانی داشته باشند و نیاز به حمایت دارند. این کودکان از نظر عملکرد شناختی در زمان تحصیل مشکلی نداشته و به راحتی می‌توانند دوره‌های تحصیل را پشت سر بگذارند، اما از لحاظ رفتاری این سطح دارای مشکلات زیادی هستند.
اختلال اوتیسم سطح ۲
در این سطح که سطح متوسط است کودک نیاز به پشتیبانی قابل توجهی دارد. مشکل عدیده در سازگاری با تغییر، علایق خاص و محدود، ارتباط برقرار کردن با عبارات و کلمات خیلی خیلی ساده، مشکلات رفتاری قابل مشاهده و عدم مهارت قابل توجه در ارتباط کلامی و غیر کلامی است. کودک در این سطح پیش از تمام نیازهای درمانی، نیازمند برطرف کردن آشفتگی‌های حسی خود است.
اختلال اوتیسم سطح ۳
این سطح، شدیدترین سطح اختلال اوتیسم است، افراد مبتلا در این سطح نیاز به پشتیبانی اساسی و فراوان در تمام امور روزمره زندگی خود دارند. تمایل بسیار کم به مشارکت‌های اجتماعی و تعامل با دیگران، مشکل در تغییر دادن رفتارها، کودک در این سطح برای ارتباط کلامی از تک کلمه‌ها استفاده می‌کند.
دکتر کارن گیل و آرون کاندولا به صورت خلاصه این سه سطح را به این شیوه تفسیر می‌کنند که:
فرد دارای اختلال اوتیسم سطح ۱ برای اختلال در عملکرد اجتماعی دچار مشکل است و نیازمند پشتیبانی است.
فرد دارای اختلال سطح ۲ علاوه بر مورد بالا برای رفتارهای محدود کننده و تکراری نیز نیازمند پشتیبانی است.
فرد دارای اختلال سطح ۳ علاوه بر موارد بالا برای زندگی روزمره و عادی خود نیز نیازمند پشتیبانی است.
علائم مشترک در این ۳ سطح، علائم اجتماعی/علائم رفتاری است.
علائم اوتیسم در نوجوانان (۵ سالگی به بعد)
تا اینجا علائم اوتیسم تا پیش از ۲ تا ۵ سالگی مطرح شد، حالا می‌خواهیم ببینیم که این علائم در بزرگسالی چگونه است. اوتیسم اختلالی مادام العمر است و ممکن است برخی افراد در بزرگسالی تشخیص داده شوند که دارای اوتیسم هستند. یک بزرگسال دارای اوتیسم، دارای علائم زیر است:
در تعاملات اجتماعی با مشکلاتی مواجه است و ممکن است که اصلا دوستی نداشته باشد.
از برقراری ارتباط چشمی به وضوح اجتناب می‌کند.
متوجه حرکات غیر کلامی در صورت دیگران نمی‌شود یا آنها را درک نمی‌کند.
تغییر لحن و صدای اطرافیانش را درک نمی‌کند.
طبق روال و اصولی که برای خودش تعریف کرده، عمل می‌کند و با آن راحت است.
به سر و صدای بلند و بوی قوی و مزه‌های قوی حساسیت نشان می‌دهد.
رفتارهای تکراری مثل ضربه زدن به میز دارند.
حافظه بسیار خوبی دارند.
این افراد در مشاغلی مانند it یا برنامه نویسی موفق هستند و از آن لذت می‌برند.
مطالب مرتبط: اختلال اوتیسم و سندروم دان چه تفاوتی با هم دارند؟